مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

زمينه: وظيفه گرايي يکي از نظريات عمده در اخلاق هنجاري است که به دليل تکثر نظرات وظيفه گرا تعريف واحدي از آن وجود ندارد. معمولا اين نظريه در مقابل با غايتگرايي تعريف مي شود يعني نظريه اي است كه ايجاد بهترين نتايج را ملاک درستي و وظيفه نمي داند. بر خلاف تصور مشهور، هدف قرار ندادن ايجاد بيشترين خوبي، ملاک وظيفه گرايي نيست. برخي معيارهاي ديگر براي وظيفه گرايي ذکر شده است که به نظر ما اصالت ندارند. از جمله اين که وظيفه گرايي متعهد به اصل عدالت، نظريه اي غيربهينه ساز، قاعده محور، مطلق گرا و امر محور است و واکنشي احترام آميز به ارزشها و اشخاص دارد.
روش کار: در اين مقاله با روشي توصيفي-تحليلي ابتدا به تبيين و توصيف تعاريف ارايه شده از وظيفه گرايي پرداخته و پس از تحليل و نقد آنها سعي کرده ايم به تعريفي جامع از وظيفه گرايي برسيم.
نتيجه گيري: وظيفه گرايي ديدگاهي است در مقابل غايت گرايي، که دو اصل مورد قبول غايت گرايي يا يکي از آندو يعني استقلال معناي خوب از درست و تعريف درست به بيشينه سازي خوب را رد مي کند. بنابراين وظيفه گرايي به نظراتي گفته مي شود که درستي اعمال براي آنها مقدم بر خوبي بوده و مستقل از آن است و درست صرفا چيزي که خوب را بيشينه سازي کند نيست. ملاک درستي اعمال در نظريه هاي مختلف وظيفه گرايي چيزي از قبيل اصول عقلي مانند اصل تعميم پذيري، ذات اعمال، امر الهي، قرارداد اجتماعي، اراده و انتخاب فردي يا حقوق است.

 نسخه قابل چاپ