مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

زمينه: همجوشي و تکوين مشترک علم و جامعه و از بين رفتن مرزهاي سنتي بين اين دو همسو با تحولاتي مانند تجاري شدن، خصوصي شدن، اداري شدن، عيني شدن علم فناوري و کاهش استقلال علم و دانشگاه، جملگي به شکل گيري الگوي جديدي در فهم و انجام فعاليتهاي علم فناورانه و پژوهشهاي معطوف به آن شده است. هدف اصلي اين مقاله پرداختن به دلالتهاي اين تحول عالي براي آداب، اخلاقيات و معيارهاي سلوک علمي است.
روش کار: در اين مقاله ابتدا به بررسي جايگاه اخلاق و آداب علم در الگوي مرتني و برخي انتقادات وارد بر آن پرداخته شده است و سپس زمينه هاي شکل گيري الگوي جديد توليد دانش و تاثير آن بر اخلاقيات و آداب علم از منظر دو رويکرد تاثيرگذار اين الگوي يعني علم فرادانشگاهي و شيوه جديد دانش مورد بررسي قرار گرفته است.
نتيجه گيري: مقايسه اين دو رويکرد بيانگر وجود دو نوع روايت افراطي و ميانه رو در خصوص دلالتهاي اخلاقي تحولات علم فناروي است. بر اساس ديدگاه افراطي تر يعني علم فرادانشگاهي، نوعي انقطاع افراطي بين شيوه هاي سنتي و نوظهور توليد دانش صورت گرفته که برآيند آن، ظهور ارزشها، اخلاقيات و آداب جديدي است که ارزشهاي سنتي علم دانشگاهي را به شدت تهديد مي کند. در مقابل، در ديدگاه ميانه روتر يعني شيوه جديد توليد دانش بر حضور همزمان يا همزيستي ارزش ها، اخلاقيات و آداب قديم و جديد علم تاکيد داشته و آنها را نه به منزله تهديدي براي اخلاقيات و آداب سنتي علم، بلکه به مثابه مسووليت پذيري عمومي، مسووليت پذيري اجتماعي و بازانديشانه بودن فزاينده علم در نظر مي گيرد.

 نسخه قابل چاپ