بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

در مواردي که بيت المال، مسووليت پرداخت ديه را به عهده دارد، گاهي با عوامل تغليظ ديه همراه است، در اين موارد آيا بيت المال بايد ديه را مغلظه پرداخت کند؟ اين پرسش در متون فقهي و قانوني بي پاسخ مانده است.همين امر، علاوه بر اينکه موجبات اختلاف آرا را فراهم آورده، سبب شده است که محاکم قضايي نيز در تعميم حکم تغليظ به بيت المال، دچار ترديد و احيانا دو گانگي در صدور راي شوند. در اين نوشتار با واکاوي ادله تغليظ ديه از يک سو، و دلايل مسووليت بيت المال از ديگر سو، نتيجه گرفته شده است که ادله ياد شده، عام و مطلق بوده و نصوص وارد شده در اين باب، تخصيص نخورده است. دليل ديگري که مي تواند مبين مسووليت بيت المال در پرداخت ديه مغلظه باشد، قايل شدن به حقيقتي مستقل، براي ديه تغليظ شده است. در اين ميان، اشکالاتي چون تعارض با اصل شخصي بودن مجازات، لزوم احتياط در مصرف از بيت المال که ممکن است به اين استدلال وارد شود نيز طرح و پاسخ داده شده اند.