بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

كلام جديد به عنوان يكي از شاخه هاي پربسامد دين پژوهي، امروزه جايگاهي وزين در ميان انديشمندان ديني يافته است. در اين ميان، مساله اصلي، پرسش از ماهيت كلام جديد است كه آيا آنچه در خارج تحقق دارد، كلام جديد است يا مسايل كلامي جديد. به ديگر سخن،‌آيا وصف تجدد، حقيقتا به خود كلام نسبت داده شده است، يا مجازا؟ در پاسخ به اين سوال، دو رويكرد عمده در ميان دين پژوهان وجود دارد. عده اي معتقدند كلام جديد، صورت تحول يافته كلام قديم و استمرار آن است؛‌ ولي دسته اي ديگر، تفاوت آن دو را اساسي تر از آن مي دانند كه بتوان آنها را در طول يكديگر انگاشت؛ بلكه بايد آنها را داراي دو هويت معرفتي مستقل دانست.
نگارنده در اين نوشتار، ابتدا هشت تقرير از ديدگاه يكسان انگاري ماهيت كلام قديم و جديد و سپس ديدگاه مبتني بر تفاوت ماهوي آن دو را نقل مي كند و سپس نظريه مختار را كه همان ديدگاه دوم است، ‌تقويت خواهد نمود. به اعتقاد نگارنده، توجه به دو امر، يعني تحول مداوم علم كلام و نيز خاستگاه غربي كلام جديد، ما را بر آن مي دارد تا ديدگاه دوم را بر رويكرد نخست ترجيح دهيم.

 نسخه قابل چاپ