بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

در فقه و حقوق اسلام مسلم است كه اگر گروهي در قتل يك نفر شركت داشته باشند ولي دم مي تواند با رد مازاد ديه آنان، همه را قصاص كند.
قانون مجازات اسلامي ماده 212 مي گويد:
هرگاه دو يا چند مرد مسلمان به طور مشترك مرد مسلماني را بكشند ولي دم مي تواند با اذن ولي امر همه آنها را قصاص كند و در صورتي كه قاتل دو نفر باشند بايد به هركدام از آنها نصف ديه و اگر سه نفر باشند بايد به هر كدام از آنها دو ثلث ديه و اگر چهار نفر باشند بايد به هركدام از آنها سه ربع ديه را بپردازد وبه همين نسبت درافراد بيشتر.
برخي از فقها نسبت به اين حكم تامل نموده و معتقدند ولي دم فقط مي تواند يك نفر از آنها را به قتل برساند و افراد باقي مانده به اندازه سهم جنايتشان ديه فرد قصاص شده را به خانواده او پرداخت مي كنند (علم الهدي، مسايل الناصريات، ص 533؛ خوانساري، 7/344).
در اين مقاله، ادله طرفين مورد نقد و بررسي قرار گرفته است. به نظر مي رسد، در چنين مواردي احتياط در خون و منع اسراف در قتل، اقتضا مي كند كه از كشتن همه آنها در صورت وجود مصلحت خودداري شود.

 نسخه قابل چاپ