بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

در تطبيق منطق قديم و جديد، يكي از بزرگ ترين دشواري ها مربوط به «پيش فرض وجودي»‌ (يا به زبان فلسفه اسلامي، «قاعده فرعيه») است. منطق جديد، با نفي اين پيش فرض و قاعده، محصولات اربع را به گونه اي تحليل كرده است كه بسياري از قواعد منطق قديم، بر پايه آن، نامعتبر مي گردد. در مواجهه با اين پديده، برخي قاعده فرعيه را نادرست شمرده اند و برخي ديگر، منطق جديد را در ناديده گرفتن اين قاعده سرزنش كرده ند. گروه سومي، نيز، با توجيه يا با پيشنهاد تلاش كرده اند ميان اين دو منطق آشتي برقرار سازند.
گروه اول (پيروان منطق جديد)، درباره بداهت قاعده فرعيه و پيش فرض وجودي سخني براي گفتن ندارند و گروه دوم، نيز، در تحليل صوري و فرمول بندي محصورات اربع، دستشان خالي است. گروه سوم، كه در اين ميان، تلاش هاي ارزنده اي در هر دو زمينه دارند، موضوع اصلي پژوهش در اين مقاله را تشكيل مي دهند. در اين مقاله، نشان داده ايم كه همه تلاش هاي اين گروه، نيز با شكست مواجه شده است و هر پيشنهادي در اين زمينه، هرچند برخي ايرادها را از ميان برداشته، اما در حل همه آنها ناكام بوده و در برخي موارد، حتي دشواري هاي تازه اي پديد آورده است. در پايان نتيجه گرفته ايم كه نزاع ميان منطق قديم و جديد همچنان گشوده است و منطق دانان كشورمان، تاكنون، تحليلي از محصورات ارايه نكرده اند كه هم قاعده فرعيه را نگاه دارد هم به زبان صوري منطق جديد بيان شده باشد.

 نسخه قابل چاپ