بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

جايگاه عقل فعال در فلسفه مشا مساله اي بغرنج است. يکي از مطالبي که درباره آن وجود دارد اين است که ارسطو از عقل فعال سخن نگفته، اما شارحان اسکندراني و نوافلاطوني وي آن را ساخته و پرداخته اند. ابن سينا به عنوان فيلسوفي مستقل که به اشتباه وي را نماينده مشا در حکمت اسلامي معرفي کرده اند و خود وي اين مساله را رد مي کند - درباره عقل فعال ديدگاهي دارد که ضمن تلائم با فلسفه خود او متفاوت با ديدگاه شارحاني چون اسکندر افروديسي و تامستيوس است. توماس آکوئيناس، فيلسوف و الهي دان مسيحي، که در نقاط مهمي از انديشه فلسفي - کلامي خويش متاثر از ابن سيناست، در اين مساله به تبع از موضع مسيحي - ارسطويي خود با برخي از مسايل مربوط به عقل فعال سينوي به مخالفت پرداخته است. پرسشي که در اين مقاله مطرح مي شود اين است که آيا مخالفت وي از موضع هستي شناختي است يا معرفت شناختي؟
پاسخي که اين مقاله داده مي شود عبارت از آن است که آکوئيناس با اعتماد فلسفي به ارسطو به مخالفت هستي شناختي با عقل فعال سينوي پرداخته و از نظر معرفت شناسي نيز نتوانسته است با گستره معناي عقل فعال ابن سينا کاملا همراه شود.

 نسخه قابل چاپ