بانک مقالات الهیات و معارف اسلامی

مفهوم تبيين از مفاهيم اصلي فلسفه علم است که در خصوص نسبت آن با اصل عليت بحث هاي زيادي صورت گرفته است. تا پيش از پيدايش پوزيتيويسم ديدگاه رايج اين بود که تبيين يک پديده به معناي بيان علت آن است، اما برخي از پوزيتيوست ها با تحويل رابطه تبييني به رابطه اي استنتاجي و منطقي تلاش کردند مفهوم تبيين را جداي از مفهوم عليت تعريف کنند. در اين نوشتار با بررسي مشکلات اين ديدگاه پوزيتيويستي و با تمسک به ديدگاه طرفداران اصل عليت در دوران معاصر مشخص خواهد شد که جدايي مفهوم تبيين از مفهوم عليت دليل اصلي ترديد در کليت و ضرورت قوانين علمي و باعث بي مبنايي پيش بيني هاي علمي است. استدلال اصلي اين است که مفهوم ضرورت علي به دليل آنکه در توصيف و توجيه نتايج پژوهش هاي علمي نقشي محوري دارد، براي فيزيک و متافيزيک به يک اندازه حياتي است.