بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها

با توجه به فرايند بسيار طولاني تشکيل خاک و نقش کليدي آن به عنوان يکي از مهم ترين نهاده هاي کشاورزي، لزوم حفاظت از آن اجتناب ناپذير است. يکي از مهم ترين خدمات و کارکردهاي اکوسيستم جنگلي، ممانعت از فرسايش خاک و افزايش قدرت نگهداشت مواد مغذي در آن است که اين موضوع بخصوص در مناطق پر شيب و کوهستاني از اهميت ويژه اي برخوردار است. از آنجا که خدمت کنترل فرسايش خاک نيز همانند بسياري از ديگر خدمات اين اکوسيستم، فاقد بازاري براي تعيين ارزش آنهاست، در سال هاي اخير روش هاي جديدي به منظور برآورد اين ارزش ابداع شده است. در مقاله حاضر ارزش عملکرد حفاظت از خاک در بخشي از جنگل هاي خزري برآورد شده است. نکته قابل ملاحظه در اين برآورد مکاندار بودن ارزشگذاري است که امکان مقايسه ارزش در حوضه هاي مختلف آبخيز را فراهم مي سازد. بدين منظور ابتدا ميزان فرسايش و رسوب در منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل پسياک اصلاح شده (MPSIC) در هر يک از زيرحوضه ها در وضعيت موجود بررسي شد و در ادامه با تدوين دو سناريو مبني بر تبديل جنگل طبيعي به جنگل تخريب يافته و مرتع فرسايش يافته، تغييرات در ميزان فرسايش و رسوب مورد بررسي قرار گرفت. در ادامه با انجام نمونه برداري از خاک و تجزيه آزمايشگاهي، تغييرات روي داده در ميزان مواد مغذي خاک در هر وضعيت محاسبه شد و با استفاده از نتايج حاصل از تجزيه خاک و استفاده از روش هزينه جايگزين، ارزش اکوسيستم جنگلي در نگهداري از مواد مغذي خاک در هر يک از سناريوها به تفکيک زيرحوضه ها برآورد شد. در پايان با استفاده از اطلاعات به دست آمده، نقشه ارزش خدمت اکوسيستمي نگهداشت مواد مغذي خاک، با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي بر حسب زيرحوضه ها در منطقه مورد مطالعه تهيه شد. محاسبه ارزش حفاظت از مواد مغذي خاک مبين ارزش ميانگيني معادل 252 هزار ريال در هکتار براي اين خدمت اکوسيستمي در منطقه مطالعاتي است. ارزش اين عملکرد با توجه به عواملي چون نوع خاک، ميزان فرسايش و شيب حوضه در پنج زيرحوضه منطقه مطالعاتي متفاوت بوده و از حداقل 72.212 تا حد اکثر 84.401 هزار ريال در هکتار تغيير مي کند. تفاوت فاحش ميان ميزان فرسايش در وضعيت طبيعي نسبت به هر يک از سناريوها حاکي از نقش کليدي جنگل در کنترل فرسايش خاک است. همچنين تفاوت آشکار ميان برآوردهاي مربوط به زيرحوضه هاي مختلف، حاکي از رابطه موثر ميان ساختار و عملکرد اکوسيستم است. ارزشگذاري مکاندار اين خدمت اکوسيستمي مي تواند اطلاعات دقيق تري را در اختيار مديران و برنامه ريزان به منظور حفاظت از منابع طبيعي قرار دهد و منجر به تدوين برنامه هايي دقيق تر در اين زمينه شود.

 نسخه قابل چاپ