پاسخ به:بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها
سه شنبه 12 اردیبهشت 1391 11:20 AM
| بررسي رويکردهاي جامعه شناختي در باب ماهيت معرفت علمي: از عقلاني سازي تا رويکرد فرهنگي |
| رباني علي*,ماهر زهرا |
| * دانشگاه اصفهان |
|
اين مقاله مهم ترين رويکردهاي جامعه شناختي در باب ماهيت معرفت علمي را مورد بررسي قرار مي دهد. جامعه شناسان قديم علم به ارايه يک رويکرد عقلاني درباره معرفت علمي پرداخته اند. بر اساس اين رويکرد عقلاني يا ديدگاه معيار، علم يک پديده عقلاني، همگاني، غيراجتماعي و بي تاثير از علايق اجتماعي و فرهنگي است. ديدگاه هاي جديد جامعه شناسي بر اساس يک نوع معرفت شناسي نسبي گرا (فرهنگ گرا)، معرفت علمي را داراي ماهيت فرهنگي و اجتماعي مي دانند. در نتيجه، استعاره معرفت علمي به مثابه «آيينه طبيعت و واقعيت» از ميان برداشته شد و بنابراين اساس ديدگاه معيار درباره علم زير سوال رفت. جامعه شناسان جديد علم با شعار «علم به مثابه فرهنگ» اظهار مي کنند که معرفت علمي همواره جزيي از فرهنگ بوده و در بيرون از فرهنگ نميتوان مقام و جايگاهي براي آن تصور کرد. به بيان ديگر علم به عنوان يک رويه اجتماعي احتمالي، پايه و مبناي مطمئني در واقعيت ندارد بلکه بايد آن را به عنوان يک فعاليت کاملا اجتماعي-فرهنگي شناخت که پيوند اساسي با ارزش ها و ايدئولوژي هاي اجتماعي دارد. صاحبنظران جامعه شناسي معرفت علمي و طرفداران جنبش هاي سياسي - اجتماعي منتقد علم (همچون فمينيست ها) از جمله مهم ترين نمايندگان رويکرد فرهنگي اند که به بيان ديدگاه ها و نظريات آنها مي پردازيم. در بخش پاياني مقاله رويکرد فرهنگي مورد نقد وبررسي قرار مي گيرد. |
| كليد واژه: علم، عقلاني سازي، رويکرد فرهنگي، جامعه شناسي معرفت علمي، ابزارهاي زباني علم، تحليل گفتمان، ذخيره کلامي تجربه گرايي وذخيره کلامي احتمالي، آدمک مصنوعي علم، جنبش فمينيسم |
 |
|
نسخه قابل چاپ |
