بانک مقالات کشاورزی

در دهه هاي اخير، مطالعات فرسايش خاك به علت پيامدهاي نامطلوب زيست محيطي و اقتصادي، هدر رفت منابع خاك و اثرات سوء بر مديريت پايدار اراضي اهميت قابل توجهي پيدا كرده است. در اين راستا براي شبيه سازي و كمي كردن كليه فرآيندهاي فرسايش، مدل ها با مبناي فرآيندي توسعه يافته اند. يكي از اين مدل ها، مدل GUEST مي باشد كه بر اساس هم زماني دو فرآيند فرسايش و ترسيب استوار بوده و از قدرت جريان به عنوان شدت عمل جريان سطحي در مقابل مقاومت برشي بستر خاك بهره مي گيرد. در اين تحقيق ضمن شناسايي و معرفي اين مدل، محاسبه پارامترها، ارزيابي حساسيت عوامل دخيل در آن و نيز بررسي ميزان دقت نتايج حاصل از مدل در مقايسه با مقادير اندازه گيري شده انجام گرفته است.
آزمايش ها بر روي خاك منتخب منطقه ائل گلي تبريز و در محل آزمايشگاه فرسايش ايستگاه تحقيقات حفاظت خاك و آبخيزداري خواجه انجام گرديد. تجهيزات مورد استفاده شامل دستگاه شبيه ساز باران با سيستم قطره چكان هاي دبي متغير براي شبيه سازي بارش هاي با شدت هاي 20، 35، 50 و 75 ميلي متر بر ساعت، سيستم تشتك و فلوم به ابعاد 81 سانتي متر به عنوان بستر بارش، سيني پاشمان جهت اندازه گيري رسوب ناشي از پاشمان باران و دستگاه الك مغروق جهت تعيين پايداري خاكدانه ها بوده اند، با داشتن قابليت تغيير شيب در تشتك و فلوم، شيب هاي 3، 7، 15 و 20 درصد براي اجراي آزمايش ها انتخاب شدند. نتايج كاربرد مدل و نيز آناليز حساسيت، نشان داد كه شاخص حساسيت متوسط غلظت رسوب نسبت به متغيرهاي ورودي، موثرترين عامل را پارامتر شدت رواناب و پس از آن عامل فرسايش پذيري تعيين نمود. تحليل هاي آماري بر غلظت رسوب ناشي از رواناب و پاشمان، بيانگر معني دار بودن مدل خطي برازش شده بين داده ها و تطبيق مطلوب نتايج برآوردي و مشاهده اي مي باشد. شاخص هاي MBE, MAE و ضريب كارآيي محاسبه شده به ترتيب بيانگر درصد خطاي كمتر مدل در برآورد رسوب ناشي از پاشمان نسبت به رواناب، تمايل كم برآورد مدل پاشمان و نيز ضريب كارايي 82 درصد براي برآورد پاشمان در مقايسه با 60 درصد براي روانآب هستند.