مقالات همايش ملي جنگل هاي زاگرس مركزي، قابليتها و تنگناها

گياهان دارويي از ارزش و اهميت خاصي در تامين بهداشت و سلامت جوامع هم به لحاظ درمان و هم پيشگيري از بيماريها برخوردار بوده و هستند. اين بخش از منابع طبيعي قدمتي همپاي بشر داشته و يكي از مهمترين منابع تامين غذايي و دارويي بشر در طول نسلها بوده است. ارزش اقتصادي و تجاري گياهان دارويي فوق العاده زياد است. در بعضي آمارها ارزش تجارت جهاني گياهان دارويي بالغ بر 43 ميليارد دلار در سال برآورد گرديده است. ذخائر توارثي گياهان به عنوان پرارزش ترين ذخائر و منابع هر كشور به حساب مي آيد. بانكهاي ژن گياهي در سراسر جهان از طريق جمع آوري محافظت دائمي و احيا و تكثير منابع تجديد شونده گياهي نقش مهمي در حفظ و بقا پوشش گياهي و گونه هاي تشكيل دهنده آنها و نهايتا حفاظت اكوسيستم ها را به عهده دارد. كشور ما به واسطه موقعيت خاص جغرافيايي و تنوع آب و هوايي داراي انواع مختلف گونه هاي گياهي مي باشد و از معدود كشورهاي جهان است كه بيشترين تنوع و پراكنش گياهي در آن مشاهده مي شود. حفظ ذخاير خدادادي وظيفه اخلاقي هر ايراني است. و ساده ترين راه آن جمع آوري و نگهداري صحيح بذر براي حفظ حداكثر تنوع ژنتيكي گياهان بومي موجود خواهد بود. بدين منظور در سال 1380 طرحي بمدت 5 سال در مناطق مختلف استان لرستان جهت جمع آوري ژرم پلاسم گياهان دارويي به اجرا در آمد در مجموع از بين 217 نمونه، تعداد 71 نمونه بذري متعلق به درختان و درختچه هاي دارويي جمع آوري شد كه متعلق به 40 منطقه از استان مي باشند. نمونه هاي بذري جمع آوري شده درختان و درختچه هاي دارويي استان در طي انجام اين پژوهش شامل: 18 خانواده، 29 جنس و 32 گونه مي باشد كه خانواده هاي Rosaceae، Rhamnaceae و Ulmaceae بترتيب بيشترين تعداد را به خود اختصاص داده اند. در مجموع از بين مناطق مورد مطالعه و مناطقي كه نمونه هاي بذري آنها جمع آوري شده مي توان به مناطق: دره تخت (ازنا)، چگني، سفيد کوه، کوهدشت، الشتر (جوانمرد)، رازان و پلدختر به عنوان مناطقي كه از نظر ژرم پلاسم دارويي بسيار غني هستند اشاره داشت. همچنين در برخي از مناطق مانند نوژيان خرم آباد، چگني خرم آباد، اليگودرز و ... كه در ساليان گذشته از نظر ژرم پلاسم درختان و درختچه هاي گياهان دارويي غني بوده ولي متاسفانه هم اكنون به دليل مسائل مربوط به تغييرات اقليمي، چراي بي رويه، برداشت هاي غيرمجاز عده اي سود جو در حال انقراض و نابودي است از جمله اين گياهان مي توان گلابي وحشي، نسترن، مورد، عناب اشاره داشت كه با توجه به شواهد موجود طي عمليات صحرايي و ليست تهيه شده مربوط به گياهان دارويي در حال انقراض جزء گياهان دارويي اولويت دار و در معرض خطر انقراض در شرايط استان لرستان مي باشند.