مقالات فرجام شناسی

سقوط دستگاه خلافت عباسي در سال 656 ه.ق براي بسياري از مردم و نخبگان جهان اسلام و ايرانيان قابل تصور نبود. پايان اين دوران طولاني خلافت، ضربه سنگيني بود بر بسياري از باورهايي که در جامعه رسوخ پيدا کرده بود. عکس العمل جامعه نيز از اين مسائل متفاوت بود. در اين ميان، شکل گيري انديشه هايي که ريشه در باورهاي ديني و اعتقادي داشت و فرصت طلبي برخي چهره ‌ها، فضاي جديدي را ايجاد کرد که حاصل آن، پيدايي فرقه‌ هاي ديني شد که نقطه مشترک تمامي آنها، تاکيد بر فرجام دين و بشريت داشت. اين گرايش ‌هاي جديد تحت تاثير اوضاع سياسي، اجتماعي و ديني حاکم بر جامعه هر روز تشديد مي ‌شد و در گوشه اي از ايران سربر مي آورد. حروفيه، نقشبنديه، نقطويه و مشعشعيان تنها نمونه هايي ازاين گروه ‌ها بودند. تعدد انديشه ‌هاي مبتني بر فرجام شناسي کيهاني، تشديد تفکرهاي انحرافي و تمرکزگريزي سياسي نيز تنها بخشي از نتايج عملکرد اين گروه‌ ها بود.