مقالات همايش سراسري كله باد

گويش هاي متداول ايران، داراي سرچشمه يگانه اي هستند وبيان اين گويشها مارا به سوي چهره اصيل و تاريخي آنها هدايت ميکند، که مي تواند رمز و رازها و گره هاي واژگاني و دستوري زبان فارسي را بگشايد. در ميان گويشهاي گوناگون و فراواني که در پهنه ايران پراکنده اند، گويش لري از جايگاهي ويژه برخوردار است، زيرا اين گويش از درازاي تاريخ کمتر دچار دگرگوني شده است و بيش از ديگر گويشهاي بومي ايران، ساختار کهن خويش را پاس داشته است. گويشهاي لرستان به دو گويش لري و لکي تقسيم مي شوند. گويش ساکنان بخش هاي شمالي و شمال غربي لک و بقيه لري مي باشد. توضيح اينکه در اين دو لهجه بين ايل هاي مختلف ويژگيهايي از لحاظ تلفظ وجود دارد. اين گويشها، داراي ضوابط دستوري ويژه اي هستند و از واژه هاي بسياري برخوردارند که اغلب هنگام برگرداندن کلمات آنها به فارسي، چون قالب کلمه و يا مشابه آنها در فارسي نيست، ناچار بايستي آن واژه ها را توجيه کرد. گويش لري به دليل همجوار بودن استان لرستان با مناطقي از خوزستان به ويژه دزفول و انديمشک، داراي واژه هاي مشترک فراواني هستند چنانچه يک فرد لر به راحتي مي تواند با يک فرد دزفولي ارتباط گفتاري برقرار کند بدون آنکه مشکل چنداني بين آنها وجود داشته باشد. واژه هايي در گويش لري مشاهده مي شود که ريشه در زبان اوستايي و پهلوي دارد و اين مطلب مويد اين است که لري گويشي است اصيل و داراي ويژگي و تاريخچه اي غني و ريشه در چندين هزار سال تمدن اين خطه دارد. گويش لري اکنون در منطقه وسيعي از ايران رايج است و ميليونها نفر به آن تکلم مي کنند اصولا اين گويش را ميتوان به شعبه باختري و خاوري تقسيم کرد مرز اين دو همان رودخانه دز است که لرستان و بختياري را جدا مي کند در اين مقاله به دنبال آنيم که ضمن بررسي محدوده گويش لري (باختري و خاوري) و لکي و نيز قرابت و نزديکي آن با ساير گويشها، دليل محفوظ ماندن اين گويش را نيز بررسي قرار دهيم و نيز بافت آن بپردازيم که براي مشخص تر شدن اين موضوع، دخل و تصرف انجام شده در واژگان لري را دو نوع (تصرف گويشي) و (تصرف معنايي) بررسي کنيم.