مقالات زمين شناسي كاربردي و محيط زيست

فرسايش خندقي يكي از مهم ترين انواع فرسايش آبي است و به دليل اتصال بالا دست آبخيزها به پايين دست و تسريع در زهكشي رطوبت خاك و آب زير زميني مناطق واقع در اطراف آنها نقش مهمي در انتقال آلاينده ها، كاهش توليد اراضي ديم و مراتع و به خطر افتادن امنيت غذا و افزايش خطر بياباني شدن مناطق خشك دارد. اين تحقيق در نظر دارد تا مشخص كند در چه اقليم هايي و داراي چه ويژگيهاي مساحت و شيب، خندق هاي استان فارس گسترش بيشتري دارد. بدين منظور پانزده خندق معرف از هر اقليم به روش دومارتن اصلاح شده انتخاب گرديد و مساحت آبخ يز و شيب واقع در بالادست پيشاني خندق ها از طريق ميداني اندازه گيري شد. رابطه بين مساحت آبخيز و شيب هر خندق از طريق نرم افزار Excell مشخص گرديد. با استفاده از رابطه تواني نوع فرآيند غالب هيدرولوژيك در گسترش خندق ها تعيين گرديد و با ضرايب منطقه اي تحقيقات ان جام شده در خارج از كشور مقايسه شد. نتايج اين تحقيق نشان داد، با توجه به فرمول ارايه شده براي آستانه توپوگرافي، و مشخص شدن ضرايب منطقه اي، فرآيند رواناب سطحي در اقليم هاي خشك بياباني سرد (نيريز) و خشك بياباني معتدل (فداغ)، فرآيند غالب هيدرولوژيك موثر بر گسترش خندق ها است و در اقاليم خشك بياباني گرم (كنارتخته)، نيمه خشك معتدل (ميشان)، نيمه خشك سرد (گورسپيد) و مديترانهاي معتدل (دژكرد)، فرآيند رواناب زيرسطحي عامل هيدرولوژيك موثر در گسترش خندق ها مي باشد. نتايج مويد اين نكته است كه در بالغ بر پنجاه درصد از اقل يمهاي داراي فرسايش خندقي استان فارس، فرآيند هيدرولوژيك زير سطحي سبب گسترش خندقها و توليد رسوب شده است. لذا افزايش پوشش گياهي در اطراف خندق ها مي تواند از رواناب زيرسطحي و گسترش آن ها بكاهد.