مقالات برنامه ريزي و مديريت شهري

در بسياري از كلان شهرها، چشم انداز شهر چيزي جز ساختمانها، راهها و برجهاي سر به فلك كشيده نبوده و انسان كمتر مي تواند در گريز از انبوه سيمان و آسفالت آرامش يابد. اين مساله يعني زيبايي و چشم انداز شهر، بالاخص در شهرهايي مانند مشهد و اصفهان كه سالانه تعداد زيادي زائر و گردشگر از سراسر كشور و ساير نقاط جهان را داراست، بيشتر مورد توجه قرار مي گيرد. يكي از عوامل توسعه فضاي سبز شهري وپايداري آن، انتخاب گونه درختي و درختچه اي مناسب و بالا بردن تنوع گونه اي در اين فضاهاست. با وجود تنوع گونه اي در فضاي سبز شهري علاوه بر افزايش زيبايي محيط و چشم انداز، در صورت مرگ و مير يك گونه، ديگر گونه ها زنده مي مانند. بدين منظور تحقيقي در دو بخش انجام پذيرفت. بخشي از اين بررسي به مطالعه گونه هاي كشت شده و سازگار با شرايط اكولوژيك شهرهاي بزرگ با هواي آلوده مانند مشهد، تهران، اصفهان و تبريز پرداخته شد تا در صورت وجود گونه جديد و مقاوم به شرايط آلودگي هوا، به فضاي سبز اصفهان معرفي گردد. ابتدا ليستي از گونه هاي كاشت شده در فضاي سبز هر شهر تهيه گرديد. همچنين گونه هاي مشترك كه در فضاي سبز هر چهار شهر كشت شده بود، تعيين و گونه هاي جديد پيشنهاد گرديد. در بخش ديگر مطالعاتي بر مبناي بررسي گونه هاي بومي مناطق جنگلي انجام گرفت. در اين مطالعه بازديدهايي از 15 منطقه جنگلي و ذخيره گاهي انجام گرفت. اين بازديدها در سال 1383 و 1384 صورت گرفت. مراحل اجراي تحقيق مطالعه مناطق جنگلي زاگرس و البرز، شناسايي گونه هاي درختي و درخچه اي، عكسبرداري، جمع آوري نمونه هاي هر بار يومي، تعيين محل جمع آوري بذر و قلمه، اندازه گيري ابعاد برخي درختان جنگلي، اندازه گيري L.W.P فنولوژي و فرم رويشي مي باشد. نتايج نشان داد از گونه هاي كشت شده در فضاي سبز شهرهاي مختلف، تعدادي مناسب شرايط اكولوژي اصفهان است. از طرفي شهرها داراي درختان چندين ساله بوده و از ديرزيستي بالايي برخوردار بوده و در انتخاب گونه هاي سازگار مي توان از آنها سود جست. بر اساس نتايج گونه هاي شالك، ابريشم ايراني، ختمي درختي و به خصوص چنار، بيد و سپيدار درختاني آبدوست بوده و نياز آبي بالايي دارند. گونه هاي چنار و بيد به دليل كمبود آب قابل دسترس در محيط هاي شهري، رشد نسبتا ناموفقي داشته اند. اين گونه ها با نياز آبي بالايي كه دارند، بايد از فضاي سبز شهرهاي مناطق خشك حذف گردند. به نظر مي رسد كه گونه هاي دارمازو، ارغوان، سنجد، زبان گنجشك، پيروكانتا، توت و افراي سياه جزء گونه هاي سازگار با محيط و مقاوم به خشكي بوده كه براي فضاي سبز شهر اصفهان توصيه مي گردند.