سکوی اخبار قرآنی: قرآن پژوهی،قرآن شناسی و....

گروه سلامت: عضو هيئت علمی دانشگاه شهيد بهشتی تصريح كرد: در مجموع می‌توان در مورد عوامل تنش‌های بيماری‌های روانی و عوامل ايجاد آرامش روانی می‌توان به مسئله‌ای كه در آيه 28 سوره رعد مطرح شده اشاره كرد كه می‌فرمايد: «أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ».

حجت‌الاسلام فغفور مغربی، عضو هيئت علمی دانشگاه شهيد بهشتی

حجت‌الاسلام والمسلمين فغفور مغربی، عضو هيئت علمی دانشگاه شهيد بهشتی در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، با اشاره به اهميت يافتن بسيار زياد مسئله بهداشت روانی در جامعه امروزی، گفت: تقريباً اين مسئله مورد قبول همگان قرار دارد كه توسعه تكنولوژی و فضای شهر‌ها انسان‌ها را تا حدی تبديل به ماشين كرده است؛ ارزش‌های انسانی به خطر افتاده و حتی نوعی از خود بيگانگی در انسان‌ها به وجود آمده است كه قطعاً سلامت معنوی، روانی، جسمی و ... را به انحاء مختلف به خطر انداخته است.

وی با تأكيد بر اينكه برای مطرح شدن مبنايی مشكلات روانی جامعه امروز، بايد مسئله مبنايی فلسفه خلقت انسان و نيازهای اساسی انسان مطرح شود، تصريح كرد: اگر اين نيازهای روحی و روانی انسان را مد نظر نداشته باشيم با مشكل مواجه می‌شويم.

حجت‌الاسلام فغفور مغربی افزود: در مجموع می‌توان گفت كه نيازهای روحی و روانی انسان به نوعی مربوط به فطرت انسان می‌شود و به كمك مبانی انسان‌شناسی اسلام و يا مكاتب ديگر مورد كنكاش قرار می‌گيرد؛ امروزه چندين مكتب در اين زمينه مطرح است و هر كدام از مكتب‌های روانی به بخشی از نيازها و مشكلات پاسخ می‌دهد اما چون اساساً هدف اسلام رشد و كمال انسان است، به اين پديده به صورت همه جانبه نگاه شده است.

وی در جمع‌بندی اين بخش از سخنان خود عنوان كرد: در مجموع می‌توان در مورد عوامل تنش‌های بيماری‌های روانی و عوامل ايجاد آرامش روانی به مسئله‌ای كه در آيه 28 سوره رعد مطرح شده اشاره كرد كه می‌فرمايد:«أَلاَ بِذِكْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ؛ آگاه باش كه با ياد خدا دل‌ها آرامش مى‏‌يابد». عدم ارتباط با خدا برای انسان مشكل ايجاد می‌كند و قرآن در اين زمينه در آيه 124 سوره طه می‌فرمايد «وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِكْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنكًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى؛ و هر كس از ياد من دل بگرداند در حقيقت زندگى تنگ [و سختى] خواهد داشت و روز رستاخيز او را نابينا محشور مى‏‌كنيم».

استاد كارگاه‌های ميان‌رشته‌ای «قرآن‌كريم و روان‌شناسی» در پاسخ به اين سؤال كه آيا مطالعات پزشكی و دانشگاهی در زمينه تأثير عبادت بر سلامت و بهبود بيماری‌های روانی صورت گرفته است، گفت: بله آزمايش‌ها و مطالعات بالينی در اين زمينه در سطح جهان به عنوان دعا درمانی و مذهب درمانی مطرح شده است و گروهی از پزشكان به اين سمت گرايش پيدا كرده‌اند كه بر روی بيماران روانی و جسمی با بحث گوش كردن به تلاوت قرآن و خواندن دعاهای خاص درمان انجام دهند.

وی از وجود تعداد زيادی تحقيق در زمينه تأثير دعا، باورهای مذهبی و عبادت در آرشيو دانشكده‌ها خبر داد و افزود: همه پذيرفته‌اند كه اين نوع درمان مؤثر است اما در شدت و ضعف آن بحث و اختلاف نظر وجود دارد.

استاد مدعو دانشگاه تهران در ادامه با تأكيد بر اينكه آيات و روايات مطرح در اسلام در زمينه مسائل و موارد مؤثر بر سلامت جسمی و روانی به عوامل مؤثر ديگری از جمله: تأثير مال حرام، زياده‌روی در توجه به غرايضی مثل خوردن و خوابيدن و ... توجه دارد، اظهار كرد: در روايات داريم كه مال حرام در انسان تأثير منفی می‌گذارد و زياده‌روی در غرايضی مثل خوردن و خوابيدن انسان را دچار غفلت می‌كند و موجب می‌شود انسان با واقعيش فاصله بگيرد به نحوی كه حتی گاهی اين افراط تبديل به ظلم به خود شود.

حجت‌الاسلام مغربی، مسائلی مثل دنيا‌طلبی، حرص و طمع، كفران نعمت‌ها و در مجموع گناه را دارای تأثير مخرب بر روان انسان‌ها دانست و تأكيد كرد: گناه انسان را با مشكل جدی مواجه می‌كند.

وی ادامه داد: انواع تنش‌ها و تنيدگی‌ها (بيمای‌های روانی) در درون انسان‌ها وجود دارد كه ناشی از مشكلات اخلاقی، رفتاری و شناختی است و قرآن و روايات برای درمان و مقابله با اين روش‌های راهكارهای خاص آن مشكل را ارائه كرده‌اند.

حجت‌الاسلام مغربی در مورد بيماری‌های دارای منشأ شناختی به ذكر مثالی پرداخت و گفت: وقتی بينش انسان اين است كه هر اتفاقی كه برای وی رخ می‌دهد ناشی از اين است كه خداوند آن را از پيش تعيين كرده است، اين تفكر غلط موجب می‌شود خود را دست‌ و پا بسته و در تنگنا احساس كند و اقدامی برای بهبود خود و شرايطش انجام ندهد اما وقتی به قرآن مراجعه می‌كنيم و در آيه 11 سوره رعد می‌خوانيم «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ؛ در حقيقت‏ خدا حال قومى را تغيير نمى‏‌دهد تا آنان حال خود را تغيير دهند» اين مشكل از منشأ حل می‌شود.

وی تصريح كرد: نقش شناخت انسان در حركت زندگی بحثی است كه ناشناخته نيست. در زمينه ايمان ما بيشتر جنبه درونی و عاطفی آن را در نظر می‌گيريم اما در تعريف قرآنی و روايی اين است كه «الايمان معرفة بالقلب و اقرار باللسان و عمل بالاركان‏ ايمان اول شناخت است. بعد اقرار به زبان و بعد عمل به اركان است.» حتی در تعريف ايمان هر سه جنبه شناختی، عاطفی و رفتاری در نظر گرفته شده است.

اين استاد دانشگاه نوع شناخت و باور نسبت به سختی‌ها را نيز بسيار مؤثر در سلامت و بيماری دانست و با اشاره به آيه 246 سوره بقره كه می‌فرمايد: «وَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَیْئًا وَهُوَ خَیْرٌ لَّكُمْ وَعَسَى أَن تُحِبُّواْ شَیْئًا وَهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ؛ و بسا چيزى را خوش نمى‏‌داريد و آن براى شما خوب است و بسا چيزى را دوست مى‌‏داريد و آن براى شما بد است» نتيجه‌گيری كرد: شناخت يكی از بحث‌هايی است كه می‌تواند زمينه مقابله با تنش‌ها و تنيدگی‌ها را به وجود بياورد و روش‌های شناخت مطرح در دين داروهايی است كه قرآن برای پيشگيری و درمان بيماری‌ها ارائه كرده است.