پرسش و پاسخ های اعتقادی

مفهوم صفت قادر بودن برای خداوند

این که قدرت خداوند نامحدود است، و این که حضرت حق بر هر شئی قادر است، و اصلاً این که خداوندی وجود دارد، و صفات کمالی را دارد، و عاجز و ناتوان نیست، همه این امور را، ما چگونه بر آن واقف شده ایم؟ چگونه رسالت پیامبر(ص) را پذیرفته، و آن را تلقی به قبول کردن، و سایر پیامبرهای او را پذیرفته ایم؟

معلوم می شود که همه این امور، ناشی از عقل هستند، و ما نمی توانیم امور غیر عقلی را، پذیرا باشیم، چون در آن صورت، به زبان بی زبانی گفته ایم که، ادراک عقل ارزش ندارد و اگر ادراکات عقل ارزش و بها نداشته باشند، آن وقت آن چه که با عقل و ادراکات آن ثابت شده اند، فرو خواهند ریخت، و ما نه می توانیم شریعتی را ثابت کنیم، و نه می توانیم دیگر از خدا و صفات او، سخن به میان آوریم.

مطلب دیگر آن که، قرآن کریم می فرماید:(إِنَّ اللَّهَ عَلی کلّ‏ِ شیْ‏ءٍ قَدِیرٌ)[1]و این آیه می گوید که خداوند بر هر شئ قادر است، اما ما گفته ایم که امور متناقض یا هر چیز ی که محال ذاتی است و لا محاله به اجتماع و ارتفاع نقیضین منتهی می شود، دیگر شئ نیست، بلکه آن (لاشئ) است.

وقتی از حضرت امیر المومنین علی(ع) سؤال شد که آیا خداوند می تواند دنیا را بدون آن که کوچک کند، و در پوست تخم مرغی، بدون آن که آن را بزرگ کند، قرار دهد. امام(ع) فرمودند:

«ان الله تبارک و تعالی لا ینسب الی العجز و الذی سألته لایکون، همانا خداوند به عجز و ناتوانی، متّصف نمی گردد، بلکه آن چه تو از من، در باره آن پرسیدی موجود نمی شود (قابلیت وجود ندارد) »[2] می بینیم که امام علی(ع) هم می فرماید این عمل شدنی نیست نمی گوید، بله خدواند قادر است او می فرماید، درست است که خداوند عاجز نیست، و نباید نسبت عجز به خداوند داد، ولی این عمل، قابلیت وجود نداشته و شدنی نیست، یعنی به اصطلاح عقلی محال ذاتی است.