جزوات و مقالات فلسفی

کاويدن و يافتن زمينه ها و ريشه هاي فرهنگ و ادبيات عاميانه، موضوعي بين رشته اي و مورد توجه محققان فرهنگ، جامعه شناسي و ادبيات است. شاهنامه فردوسي به عنوان «حماسه ملي ايران» يکي از معتبرترين مراجع فرهنگ، اساطير، روايات داستاني، دين، تاريخ و تمدن ايران باستان و ايران پيش از اسلام است و از جنبه هاي گوناگون، در مرکز توجه ايرانيان - از عالم و عامي - بوده و بنابراين، هم بر زبان و ادبيات رسمي اثر گذاشته است و هم بر زبان و فرهنگ و ادبيات عاميانه و از جمله فولکلور (فرهنگ عامه). همچنين با نگاهي گذرا در مي يابيم که هم زبان پس از شاهنامه (اعم از زبان رسمي و غير رسمي) ادامه و دنباله زبان فردوسي (فارسي دري) است و هم درون مايه ها و موضوعات ادبيات رسمي و فرهنگ و ادب عاميانه، عميقا تحت تاثير انديشه ها، باورها، داستان ها، روايات و اساطير انعکاس يافته در شاهنامه است. مساله اي که در اين مقاله بدان پرداخته مي شود، دامنه، عرصه و گونه هاي اثرگذاري شاهنامه فردوسي بر ادبيات عياري به عنوان يکي از انواع مهم ادبيات عاميانه است. بدين منظور، ابتدا اشاراتي به فرهنگ عامه و گستره آن شده، سپس ادبيات عياري و عناصر و مولفه هاي آن به اجمال بررسي و پس از آن وجوه اثرپذيري آنها از شاهنامه، به تفصيل مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. همچنين براي پرهيز از طولاني شدن مقاله، ضمن قايل شدن به سه دوره تاريخي نثر گذشته فارسي، سه کتاب از ميان داستان هاي عياري - که کم و بيش به سبب ويژگي هاي برجسته مشترک، به عنوان نماينده داستان هاي عياري در هر دوره قابل طرح و بحث توانند بود - برگزيده شد: داستان «سمک عيار» از دوره اول (پيش از صفويه)، داستان موسوم به «قصه حسين کرد شبستري» (از عصر صفوي) و داستان «امير ارسلان نامدار» (از عصر قاجار).

 نسخه قابل چاپ