جزوات و مقالات فلسفی

در تاريخ فلسفه، برهان صديقين به عنوان راهي که در آن خدا با خدا شناخته مي شود و عالم و صفات آن در راهيابي به معرفت الهي واسطه قرار نمي گيرد، موقعيت ممتازي در ميان براهين اثبات وجود خدا دارد. ريشه اين برهان را بايد در آيات قرآني و تعاليم امامان شيعه جست. در اين برهان تلاش مي شود تا از طريق تامل در نفس وجود و بررسي احکام ضروري آن، وجود واجب اثبات و در پرتو آن، وجود ساير موجودات تبيين شود. ابن سينا، ملاصدرا و علامه طباطبايي هر کدام بيان خاصي در باب اين برهان دارند. نبايد اين برهان را با برهان وجودي آنسلم و دکارت يکي دانست. کانت، فيلسوف معروف آلماني، معتقد است که براهين اثبات خدا در نهايت به دليل وجودي بر مي گردند و در نقد خود از اين براهين برهان وجودي را مورد نقد قرار مي دهد. کانت مي گويد در برهان وجودي مغالطه اي اساسي وجود دارد و با انکار وجود محمولي، برهان وجودي دکارت و آنسلم را از درجه اعتبار ساقط مي کند. از نظر ما نقادي کانت از برهان وجودي به برهان صديقين ملاصدرا وارد نيست و اين برهان مي تواند به عنوان مبنايي مطمين و استوار در جهت اثبات عقلي خدا مورد توجه قرار گيرد. اثبات اين معنا در کنار تحليل برهان صديقين ملاصدرا و مقايسه آن با برهان وجودي آنسلم و دکارت هدف نوشتار حاضر است.

 نسخه قابل چاپ