جزوات و مقالات فلسفی

موضوع عقل، تعريف، ماهيت و كاركرد آن در وجود انسان و جايگاهش در معارف بشري از مهمترين موضوعات دانش فلسفه است. فلسفه يوناني از طريق مدارسي چون جندي شاپور و ... به جهان اسلام راه يافت و موافقت ها و مخالفت هايي را در جهان اسلام برانگيخت. صوفيان را بايد از مخالفان يا منتقدان خرد فلسفي دانست. انتقادهاي آنان در متون عرفاني اعم از نظم يا نثر به ويژه از قرن پنجم و ششم به بعد فزوني گرفت. به نظر مي رسد صوفيان و عارفان نزديك به صدر اسلام به جز محاسبي و احمدبن ابي الحواري دريافت درست و مشخصي از عقل نداشته اند. ذوالنون بين عقل و تكليف، به تلازم قائل بود و مستملي بخاري عقل را ابزار علم مي دانست. ديگر صوفيان، عقل را به عنوان مميز در حوزه اخلاقيات و ناصح، اگر به دنبال رضاي خدا باشد، به حساب مي آوردند، ولي اكثر قريب به اتفاق آنها عقل را آلت عبوديت مي دانستند و تضادي كه در قرون بعدي بين عقل و عشق در سخن عارفان ديده مي شود تا قرن پنجم چندان چشمگير نيست.

 نسخه قابل چاپ