جزوات و مقالات فلسفی

امروزه در منطقه متداول است که حدس و حدسيات را فقط براي دارنده آن معتبر مي دانند، در حالي که ابن سينا آن را منشا تمامي دانش ها (دست کم، در برخي افراد) مي داند. از اين رو، پرسش هايي درباره چيستي و کارکرد حدس و حدسيات مطرح مي شود. نوشته حاضر نخست درصدد است تفسيري از حدس و حدسيات ارايه و ارتباط حدس و حد وسط، حدس و فهم، حدس و تعليم و تعلم، رابطه حدس و فکر و منطق، و حدس و تجربه را مورد بررسي قرار دهد. سپس به قلمرو حدس مي پردازد و معتقد است: برخي تعميم ها توسط ابن سينا در قلمرو و جايگاه حدس موجب شد حدس منطقي جاي خود را به حدس عرفاني بدهد. اما نتيجه حدس، يعني حدسيات، سرنوشت کاملا متفاوتي داشته است؛ چنان که عموما به بي اعتباري آن براي غيردارنده حدس راي داده اند. در باب کارکردهاي حدس، مي توان حدس را داراي سه نوع کارکرد معرفت شناختي دانست: کارکرد روشي؛ منبع معرفت؛ و سرانجام، گونه اي از معرفت که بيانگر نوعي مبناگرايي است. در پايان، به کارکرد علمي حدس و تشابه آن با «استنتاج معطوف به بهترين تبيين» پرداخته شده است که به نظر مي رسد ميان آن دو - دست کم - سه تفاوت وجود دارد: از نظر محتوا، صورت و کارکرد.

 نسخه قابل چاپ