جزوات و مقالات فلسفی

ابن سينا و پيروان وي، حرکت قطعيه را انکار مي کنند. انکار حرکت قطعيه اولا مستلزم انکار حرکت به معناي خروج تدريجي از قوه به فعل، و ثانيا مستلزم پذيرش توهمي بودن زمان است؛ در حالي که ابن سينا، هم حرکت در آن معنا را مي پذيرد و هم به وجود خارجي زمان معتقد است. ميرداماد و ملاصدرا، به منظور رفع اين تناقض، وجود حرکت قطعيه را پذيرفته و از اين رو درصدد تاويل نظر ابن سينا در اين باره برآمده اند.
مقاله حاضر، از سويي، بر آن است که تفسير رايج از حرکت قطعيه و توسطيه و نيز ادله و علل آن را بررسي کند و مشکلات آن را يادآور شود و از سويي ديگر، در تلاش است تا نشان دهد که مي توان انکار حرکت قطعيه و پذيرش وجود زمان را با يکديگر سازگار و بدين ترتيب از کلام ابن سينا رفع تناقض کرد، بي آنکه نيازي به تاويل باشد.

 نسخه قابل چاپ