جزوات و مقالات فلسفی

«نظام احسن» يکي از مباحث مهم فلسفي است که در انديشه فلاسفه اسلامي، به طور عام، و در دستگاه فلسفي ملاصدرا، به طور خاص، جايگاه ويژه اي دارد. فلاسفه و ديگر دانشمندان هميشه اين سوال را در ذهن داشته اند که آيا نظام جهان موجود بهترين نظام است يا خير؟ در آغاز، اين طور به نظر مي رسد که جهان عاري از هر گونه نقص و شر، همانا بهترين نظام است؛ از اين رو، اين سوال مطرح مي شود که چرا جهان حاضر چنين نيست؟
از طرف ديگر با پيشرفت علوم، و طرح نظريه هاي گوناگون، هر روز پديده اي از رازهاي طبيعت برداشته مي شود و معلوم مي گردد که نظام جهان، از نظر علوم، بسيار پيچيده و دقيق است. بنابراين، از يک سو، دانشمندان خويش را با نظامي برتر رويارو مي بينند و از سوي ديگر، وجود شرور و نقايص شبهه برتر نبودن نظام جان را به ذهن مي رساند. اما فلاسفه با اثبات نظام احسن، و طرح مباحث مختلف در زمينه آن، اين تعارض ظاهري را برطرف کرده اند.
ملاصدرا بر پايه نظام فلسفي خود – حکمت متعاليه – جهان هستي را برآمده از نظام رباني دانسته که در اين صورت، داراي بهترين شکل ممکن است. در اين مقاله، با توجه به جامع ترين کتاب فلسفي ملاصدرا – که همان «اسفار اربعه» باشد – به بررسي ديدگاه او در اين باره مي پردازيم.

 نسخه قابل چاپ