جزوات و مقالات فلسفی

مساله اصالت وجود يا ماهيت يكي از مهم ترين مسايل فلسفي مي باشد كه اگرچه به طور مستقل از زمان ميرداماد و ملاصدرا مطرح شده است، اما محتوا و مباني آن را مي توان در انديشه فيلسوفان پيشين نيز سراغ گرفت؛ بدين لحاظ، در اين مقاله، سعي داريم تا اين مساله را از ديدگاه ابن سينا و شيخ اشراق به عنوان نمايندگان مكتب هاي فلسفي مشا و اشراق بررسي كنيم. بنابراين، پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه ديدگاه ابن سينا و شيخ اشراق در اين باره چيست؟ مدعاي مقاله اين است كه: اگرچه شيخ اشراق كلام ابن سينا در مورد عروض وجود بر ماهيت را عروض خارجي فهم كرده و با انتساب قول به زيادت ذهني و خارجي وجود بر ماهيت به مشا، خود به نفي زيادت خارجي وجود بر ماهيت پرداخته و آن را به گونه اي نفي كرده كه به نفي زايد يعني وجود منتهي گشته (و در نتيجه، شيخ معتقد شده كه ماهيت امر متحقق خارجي و اصيلي است كه منشا انتزاع مفهوم وجود مي گردد، و بدين لحاظ، مجعوليت ذاتي از آن ماهيت مي باشد)؛ اما اين انتساب باطل است، زيرا ابن سينا با ملاحظات دقيق خويش بر عروض ذهني ـ و نه خارجي ـ وجود بر ماهيت تاكيد دارد. بدين لحاظ، ابن سينا به تحقق خارجي و اصالت وجود تصريح كرده و جعل و عليت را نيز از شئون وجودي دانسته است.

 نسخه قابل چاپ