جزوات و مقالات فلسفی

به نظر مي رسد، علي رغم تنوع تعاريف معرفت پيشين، همگان بر اين اتفاق دارند كه در تمايز ميان معرفت پيشين و پسين، نقش اصلي را مفهوم «تجربه» ايفا مي كند و آنچه معرفت را به دو بخش تجربي و غيرتجربي يا پيشين و پسين تقسيم مي كند، ميزان نقش تجربه در توجيه آن است. بالطبع تعيين حدود تجربه براي روشن ساختن اين تمايز كاري اساسي است. از سوي ديگر اين سوال نيز مطرح است كه: آيا مي توان به يك قضيه، هم معرفت پيشين و هم معرفت پسين داشت؟ به عبارت ديگر، پيشين يا پسين بودن معرفت به يك قضيه، ريشه در خود قضيه دارد يا اينكه تعيين منبع توجيه، بر عوامل بيروني مبتني است؟ در ميان معرفت شناسان معاصر، اين نظريه رايج شده است كه معرفت پيشين به يك قضيه با معرفت پسين به همان قضيه تنافي ندارد. در اين مقاله، قصد من آن است كه اولا معناي تجربه را روشن سازم، ثانيا اثبات كنم كه ريشه تمايز ميان دو قسم معرفت خود قضيه است. به عبارت ديگر، معرفت پيشين و پسين به قضيه واحد، ممكن نيست.