جزوات و مقالات فلسفی

يکي از بن مايه هاي برجسته در سوره هاي عرفاني، به ويژه عرفان رندانه، که نشانگر يکي از آموزه ها و آزموده هاي عارفان نيز هست، «نظر بازي» است. نيز کليدواژه هاي وابسته بدان يا بر آمده از آن مانند نظرباز، صاحب نظر، اهل نظر، علم نظر و ... . در اين گفتار نخست به کوتاهي، باز نموده ايم که چگونه واژگاني چون نظربازي که در زبان و فرهنگ مردمي نشانگر خوهايي ناپسنديده اند، چونان کليد واژه ها به زبان و فرهنگ عرفاني راه يافته اند، سپس نشان داده ايم که نظربازي که نزد مردم به معني چشم چراني است، نزد عارفان نشانگر چند گونه تجربه عرفاني است: 1- اين تجربه که عارف در عشق و عرفان به جايي مي رسد که بر هر چه مي نگرد، خدا و جلوه هاي خدا را مي بيند و با آن ها نظربازي مي کند؛ 2. آن دست تجربه ها که ز ملک تا ملکوت حجاب از پيش عارف برداشته مي شود و چشم او به زيبايي هاي غيبي گشوده مي گردد و چه بسا يار آسماني خويش را در زيباترين چهره و پيکره انساني مي بيند و با او و آن ها نظر مي بازد؛ 3. در آن گونه تجربه ها که عارف به درون خويش راه مي يابد و با زيبايي ها و ديدني هاي شگرفي که در خويش مي بيند، نظربازي مي کند. در گزارش اين تجربه ها به نکته هايي چون: تجلي، تمثل، نظام احسن، شاهد بازي و ... نيز اشاره هايي داشته ايم)، سپس ياد کرده ايم که نظرباز، صاحب نظر، اهل نظر و ... کسي است که به چنين تجربه هايي توانايي يابد، چنان که علم نظر، آگاهي از رسم و راه نظربازي است و دانستن معاني و شيوه هاي آن، چگونگي رسيدن به آن، آفت و آسيب هاي آن و ... در پايان نيز آسيب شناسانه به ليز و لغزان بودن اين شيوه ها و سو استفاده هايي که به ويژه صوفي نمايان از آن ها کرده و مي کنند، اشاره کرده ايم.

 نسخه قابل چاپ