جزوات و مقالات فلسفی

در سخن عارفان تعبيرات و اصطلاحاتي به چشم مي خورد که از شناخت و جهان بيني خاص آن ها حکايت دارد، شناختي که حاصل تجربه شخصي هر عارف است. او بر اثر تهذيب نفس و رياضتي که در پيش مي گيرد، مورد عنايت و الهام قرار مي گيرد و حالي برايش فراهم مي آيد که بيانش در قالب الفاظ عادي نمي گنجد و به ناچار از زبان رمز بهره مي گيرد تا حقيقت حال و تجربه اش از اغيار پنهان بماند؛ و از اين روست که سخنان عارفان، آکنده از رمز و اصطلاحات عرفاني مي شود.
«انا الحق» حسين بن منصور حلاج (من منصوري) از جمله اين تعبيرات رمزي است که در متون عرفاني و شعر حلاج، به شکل هاي گوناگون مطرح شده است و حکايت احوال عارفان وارسته و رمز جهان بيني توحيدي آن هاست. در اين مقاله با برشمردن ويژگي شناخت عرفاني و سخنان عرفان، به استناد ديوان شعر حلاج، معلوم گشته است که حلاج از نظر اعتقادي به «وحدت وجود» گرايش دارد و در تبيين ارتباط خداوند با آفريده ها، «وحدت حلول» را مطرح مي کند و چون جهان و خود را مظهر تجلي خدا مي داند، از «وحدت تجلي» سخن مي گويد.

 نسخه قابل چاپ