جزوات و مقالات فلسفی

مقاله حاضر، شهود به طور عام، و رويت حضرت حق به طور خاص را از ديدگاه علامه محمد حسين طباطبايي و محيي الدين عربي ـ که در حقيقت نماينده دو مکتب فکري حکمت متعاليه و عرفان هستند ـ مقايسه مي کند. موضوع هاي مورد بررسي در اين نوشتار، توجه به قلب به عنوان محل دريافت شهود، عوامل افزايش قابليت دريافت تجليات توسط قلب، خطا در علم شهودي و معيار تشخيص اين خطا و شهود خداوند است.
با نگاهي به تعريف اين دو متفکر از شهود، به نظر مي رسد اين تعاريف، در يک راستا و در واقع مکمل يکديگرند. در طرح مساله شهود نيز شباهت هايي بين آنان وجود دارد، مثلا از ديدگاه هر دو متفکر، قلب، محل دريافت شهود است و عارف مي تواند به کمک برخي مراقبات، قابليت قلب را براي دريافت تجليات افزايش دهد. از طرفي، آن دو علم شهودي، خطا پذير است؛ خطايي که به دليل غير الهي بودن وحي يا الهام و يا تفسير و برداشت نادرست از مشاهدات رخ مي دهد.
اما تفاوت هاي مهمي نيز در شيوه تفکر ابن عربي و علامه طباطبايي وجود دارد که به نظر مي رسد مهمترين آنها تفاوت جايگاه "عقل" نزد آنان است؛ چنانکه علامه برخلاف ابن عربي براي عقل، به عنوان وسيله شناخت، اهميت ويژه اي قايل است و آن را يکي از معيارهاي تشخيص صحت علم شهودي مي داند.

 نسخه قابل چاپ