جزوات و مقالات فلسفی

سکوت يکي از مهم ترين بن مايه هاي الاهيات عرفاني، به نحو اعم، و الاهيات سلبي،به نحو اخص، است. سکوت آخرين مرحله کوشش عارف و الهي دان عرفاني در تلاش براي سخن گفتن از خداست. در اين مرحله، تمام ترفندها و روش هاي زباني عارف رنگ مي بازند. در نوشته پيش رو به کارکردهاي الاهياتي سکوت در آثار مولانا مي پردازيم. در ابتدا به نقش محوري سکوت در آثار وي اشاره مي کنيم. سپس به دلايل اخلاقي-رواني و نيز دلايل زباني-معرفتي دعوت به سکوت در آثار اين عارف مي پردازيم. رابطه معکوس عقل و سخن گفتن، نجات بخشيِ خاموشي، پرهيز از پريشاني ضمير و نيل به جمعيت خاطر به مدد خاموشي، مراعات حال مخاطب، رازپوشي، پرهيز از خاصيت تخديري سخن وري، و پرهيز از کبر از مهم ترين دلايل اخلاقي-رواني دعوت به سکوت است و ظرفيت محدود زبان در بيان حقايق، بيان ناپذيري خدا و تلاش براي حفظ وحدت و رهايي از عالم مادي، به طور اعم، و زبان بشري، به طور اخص، از دلايل زباني-معرفتي فراخواندن به خاموشي به شمار مي آيد. در بخش آخر اين مقاله نيز چرايي سخن گفتن به رغم فراخواندن به سکوت را بررسي مي کنيم. از مهم ترين دلايل و علل سخن گفتن عارف و الهي دان، به رغم دعوت به سکوت، به مواردي هم چون به سخن در آمدن عارف از جانب خدا، سخن گفتن به واسطه اضطراري دروني، سخن گفتن از سر عشق ورزي به خدا و خلق، جنبه تعليمي سخن و ارايه قرينه اي بر بيان ناپذيري اشاره مي توان کرد.

 نسخه قابل چاپ