جزوات و مقالات فلسفی

ابن سينا به معاد روحاني و جسماني اعتقاد دارد، ولي صرفا به بررسي فلسفي معاد روحاني مي پردازد و معاد جسماني را به دين واگذار مي کند. تصويري که او از معاد روحاني به دست مي دهد بر فيلسوفان پس از او بسيار اثرگذار بوده است. روش کار او چنين است که ابتدا به ذکر پنج اصل درباره قواي نفس و رابطه آنها با لذت و الم هر يک مي پردازد و آن گاه اين پنج اصل را در مورد نفس ناطقه پياده مي کند. علت آن است که بر اساس نفس شناسي او ذات نفس عقل است و حواس ظاهر و باطن به علت تعلق نفس به بدن تحقق دارند و به همين علت بعد از مرگ که بدن وجود ندارد حواس ظاهر و باطن نيز معدوم اند و هر گونه معاد روحاني مربوط به قوه ناطقه خواهد بود. او افراد بشر را با توجه به جنبه نظري و ملکات عملي و همچنين مقصر يا معاند بودن تقسيم مي کند و وضعيت هر يک را در زندگي بعدي مورد بررسي قرار مي دهد. بخشي از مباحث او نيز به وضعيت عده اي که وي از آنها با تعابيري چون «نفوس بله» و «نفوس ساده» ياد کرده اختصاص دارد. از نظر او عذاب ناشي از جنبه نظري نفس دايمي است، ولي عذاب ناشي از ملکات رذيله دايمي نيست و به پايان مي رسد.

 نسخه قابل چاپ