پاسخ به:جزوات و مقالات فلسفی
شنبه 16 اردیبهشت 1391 9:33 AM
: فلسفه و كلام اسلامي (مقالات بررسي ها) بهار و تابستان 1389; 43(1):91-117. |
تشبيه يا تنزيه از ديدگاه امام علي (ع) |
عبدالهي عابد صمد* |
* دانشگاه تربيت معلم آذربايجان |
گرايش به خدا در فطرت انسان ها قرار داده شده و آدمي در طول تاريخ در پي شناختن خداي خود بوده و بسا که در اين مسير مصاديق ناشايست را به عنوان خدا پرستيده است. برخي براي شناخت خدا او را به انسان يا موجودات ديگري تشبيه مي كنند و حتي قائل به تجسم خدا مي شوند، و برخي ديگر براي در امان ماندن از تشبيه دچار تنزيه مطلق مي گردند و مي گويند که ما را راهي براي شناخت خدا نيست. امام علي (ع) تشبيه را رد كرده و براي رد آن، ادله اي به ميان آورده است. از آن جمله: همتا نداشتن خدا، اين که شباهت مخلوقات به يكديگر دليل بي همتايي خداست، احاطه ناپذيري خدا و ... او براي رد تجسيم نيز، ادله و شواهدي آورده است، همچون اين که عظمت نفوذناپذير خدا مانع رويتاش است، و نيز تقدم زماني خداوند، همانند نداشتن او، مكان مند نبودن او، خستگي ناپذيري و عدم عجز و عدم تحمل رنج و ...، و در اين راستا آيات موهم تجسيم را تاويل کرده است. علي (ع) تنزيه مطلق را قبول ندارد و قائل به اين است كه خدا را در حدي كه خود خدا و پيامبران اش معرفي كرده اند و بر اساس آيات و افعال اش مي توان شناخت، ولي براي شناخت ذات و كنه صفات اش راهي نيست. او براي تنزيه نيز ادله اي آورده است، مثل: حد نداشتن خدا، محاط نبودن خدا، و توصيف ناپذيري خدا. |
كليد واژه: علي (ع)، تشبيه، تجسيم، تنزيه |
نسخه قابل چاپ |