جزوات و مقالات فلسفی

يکي از مباحث مهم و تاثير گذاري که در فلسفه اسلامي وجود دارد و امروزه، تحت عنوان «معرف شناسي» قابل طرح است، مساله بديهيات در حوزه تصورات و تصديقات است.  اين مساله با وجود اهميت فراوان و نقش بي بديلش در نظام معرفتي فيلسوفان ما، از زواياي مختلف و به نحو کامل مورد بحث قرار نگرفته است به گونه اي که به جهت ابهامات نهفته در ملاک تفکيک آنها از ادراکات نظري، گاهي يک قضيه نظري به جاي يک قضيه بديهي مي نشيند و گاهي يک قضيه بديهي در جاي قضيه نظري قرار مي گيرد و مورد چون و چرا واقع مي شود.
تبيين جايگاه بديهيات در نظام فکري فيلسوفان اسلامي و ارايه و تشريح و ارزيابي ملاک هاي اصلي مرزبندي بديهيات از غير بديهيات مساله اي است که اين مقاله به عهده گرفته است.
پاسخ اجمالي اين مقاله به مساله فوق آن است که اولا، بديهيات، اساس و خميرمايه نظام معرفت يقيني را تشکيل مي دهند و درغياب آنها هيچ شناخت يقيني و قابل  وثوقي حاصل نخواهد شد. ثانيا، گر چه در زمينه تفکيک آنها از معارف غير بديهي، ملاک هايي در کتب متفکران اسلامي مطرح شده است، لکن اصلي ترين ملاک در تشخيص بديهيات تصوري ، بساط اين مفاهيم در حوزه بديهيات عقلي است و اصلي ترين ملاک در تشخيص قضاياي بديهي نيز، تصديق پذري الزامي و بي درنگ آنها توسط عقل بدون نياز به تصديقات و استدلال هاي خارجي است.

 نسخه قابل چاپ