جزوات و مقالات فلسفی

قاضي عبدالجبار گرچه به عنوان متکلم معتزلي مشهور است، با توجه به نظرات اخلاقي او در کتب کلامي بي شک مي توان او را يک فيلسوف اخلاق نيز ناميد. در اين مقاله ما در صدد هستيم تا نظرات اخلاقي او را در باب اخلاق هنجاري و فرا اخلاق بيان کنيم. عبدالجبار يک فيلسوف اخلاق عقل گرا است که منشا الزامات اخلاقي را عقل دانسته و درستي و نادرستي اعمال را به وسيله عقل قابل کشف مي داند. او يک ذات گراست يعني درستي و نادرستي اعمال را ناشي از ذات اعمال مي داند نه عوامل خارجي. او يک وظيفه گراي قاعده نگر است و معتقد به قواعد و وظايف اخلاقي است که انسانها موظف به انجام آنها هستند. او يک شهودگرا و مبناگراي اخلاقي است يعني معتقد به قضاياي پايه اخلاقي است که قابل شهود عقلاني هستند. اين قضايا که بيانگر اصول اخلاقي اند، بديهي و ضروري بوده و مبناي تعيين وظايف ديگر (نظري و اکتسابي) هستند.

 نسخه قابل چاپ