تاریخ معاصر جمهوری آفریقای جنوبی

سیاهپوستان افریقایی بسیار پیش از زمان آغاز اسکان سفیدپوستان در مستعمره کیپ تاون در 1652 در سرزمینی که اکنون  آفریقای جنوبی  است استقرار یافته بودند. غلبه کامل بر جوامع افریقایی محلی تا اواخر قرن نوزدهم میسر نشد.
بریتانیا کیپ را به دست آورد (1814)، برده داری را منسوخ (1833) و ناحیه ناتال را ضمیمه ساخت (1843). بوئرها (یا آفریکانرها) – از تبار پروتستانهای هلندی و فرانسوی در مهاجرت بزرگ (1835 تا 1837) به نواحی دور از ساحل رفتند و جمهوریهای ترانسوال و ایالت آزاد اورنژ را تأسیس کردند.
پس از کشف  الماس  (1867) و طلا (1886)، بوئرها (افریکانرها) – به رهبری پل گروگر (1825تا 1904) ، رئیس جمهور ترانسوال – در برابر سعی بریتانیا در ضمیمه کردن جهوریهایشان مقاومت کردند.
در این جمهوریها کوچ نشینان بریتانیایی از حقوق سیاسی محروم بودند. این امر موجب بروز جنگ بوئر (1899 تا 1902) گردید. آفریکانرها هر چند این جنگ را باختند، ولی زمانی که اتحادیه افریقای جنوبی تشکیل شد (1910) از نظر سیاسی غالب بودند.
ایجاد کنگره ملی افریقا (ANC) در 1912 اعتراضی بود به برتری سفیدان، و در دهه 1920 اعتراض سیاهان در صنایع رایج بود. افریقای جنوبی به صورت متحد بریتانیا  وارد جنگ جنوبی به صورت متحد بریتانیا وارد جنگ جهانی اول شد و پس از نبردی کوتاه (1914 تا 1915) جنوب غربی (نامیبیا) متعلق به  آلمان  را به دست آورد پس از جنگ، این سرزمین تحت اداره افریقای جنوبی درآمد.
افریقای جنوبی – تحت رهبری ژنرال و یان کریستیان اسماتس (1870 تا 1950؛ نخست وزیر از 1919 تا 1924 و از 1939 تا 1948) – علی رغم مخالفت شدید افریکانرها، در جنگ جهانی دوم به متفقین پیوست.
پس از به قدرت رسیدن حزب ملی (افریکانر) در 1948 تفکی نژادی در پیروی از سیاست آپارتاید (توسعه مجزا) افزایش یافت و سیاهان را از حقوق مدنی محروم ساخت، امکانات و مناطق مسکونی را بر حسب نژاد تفکیک کرد و حقوق سیاسی سیاهان را به زادبومهای تحت نظارت (بانتوستانها) محدود ساخت.
مخالفت سیاهان به دنبال قتل عام تظاهر کنندگان در شارپ ویل سرکوب شد و دولت هندریک و رووئرد (1901 تا 1966؛ نخست وزیر از 1958 تا 1966، زمانی که ترور شد) کنگره ملی افریقا را ممنوع کرد (1960).
فشار بین المللی بر ضد آپارتاید افزایش یافت. در 1961 افریقای جنوبی از جامعه کشورهای مشترک المنافع کناره گیری کرد. اکثر اعضا این جامعه به پافشاری برای وضع تحریمهای اقتصادی بر ضد افریقای جنوبی ادامه میدهند. در 1966 سازمان ملل متحد قیموت افریقای جنوبی بر جنوب غرب افریقا (نامیبیا) را لغو کرد ولی افریقای جنوبی به ایجاد مانع بر سر راه دست یابی این سرزمین به استقلال ادامه داد.
در دهه های1970 و 1980 مخالفت سیاهان احیاء شد و با اعتصابات، قیام سووتو در 1976، خرابکاری و ظهور جنبش آگاهی سیاهان ابراز گردید. سربازان افریقای جنوبی در جنگ داخلی آنگولا بر ضد دولت مارکسیست لنینیست مداخله کردند (1981) و در نامیبیا بر ضد چریکهای ملی گرای سیاهپوست سواپو فعال بودند. پ.و.ب.تا (متولد 1916؛ نخست وزیر از 1978 تا 1984 و رئیس جمهور از 1984 تا 1989) حقوق سیاسی را به جوامع رنگین پوست و هندی اعطاء کرد و اصلاحات جزئی را برای سیاهپوستان به مورد اجرا گذاشت. با این حال، در 1986 – در مقابل تداوم ناآرامی – بوتا حالت فوق العاده اعلام کرد، که تحت آن مطبوعات به شدت سانسور گردید، گردهم آییهای بسیاری از تشکلات منع شد و شمار زندانیان سیاسی – از جمله کودکان – شدیدا افزایش یافت. جانشین وی ف.و.دوکلرک بعضی از زندانیان عضو کنگره ملی افریقا را آزاد کرد و با انتخابات تحت نظارت سازمان ملل متحد در نامیبیابرای کسب استقلال در آن سرزمین موافقت کرد. در 1990 دوکلرک ممنوعیت کنگره ملی افریقا را لغو کرد و رهبر زندانی آن نلسون ماندلا (متولد 1918) را آزاد ساخت.
در 1990 و 1991 مذاکرات بین دولت و رهبران سیاهپوست منجر به برچیدن ساختار قانونی آپارتاید شده است. زد و خورد میان طرفداران کنگره ملی افریقا و اینکاتا در شهرکهای سیاهان موجب نگرانی گردیده است. مذاکرات درباره قانون اساسی جدید چند نژادی به طور نامنظم ادامه داشت ولی جنبش سفیدپوستان راست گرا بر ضد تقسیم قدرت در حال توسعه است.