پاکستان سیل‌زده از نگاه ماهواره‌ها

اواخر جولای گذشته/هفته دوم مردادماه سیل ناشی از باران‌های موسمی سهمگین در برخی از ایالت‌های پاکستان آغاز‌ شده و هنوز ادامه دارد. مطابق اعلام اسوشیتدپرس، این سیل عظیم حدود یک‌پنجم از جمعیت این کشور 170 میلیونی را درگیر کرده است. ده‌ها‌هزار روستا ویران شده، میلیون‌ها نفر بی‌خانمان در سراسر این کشور آواره شده‌اند و آمار کشته‌شدگان بیش از 1500 نفر اعلام شده است. این تمام فاجعه‌ای نیست که دارد در پاکستان رخ می‌دهد، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند سیلاب‌ها تا اواخر آگوست/هفته آینده جریان خواهند داشت و ویرانی به بار خواهند آورد.

به گزارش ناسا، تصاویر گرفته‌شده از این مناطق توسط ماهواره کلودست متعلق به ناسا آغاز طغیان و جاری‌شدن سیل را در آخرین روزهای جولای در پاکستان به وضوح نشان می‌دهد. تصاویر نشان می‌دهند همزمان با آغاز جاری‌شدن سیل در برخی مناطق، طوفان شدید نیز سطح وسیعی از این کشور را در برگرفته بوده است. در روزهای 28 و 29 جولای حدود 400میلیمتر باران از این توده‌های توفانی جاری‌شده و باعث‌شده رودهای ایندوس و کابل طغیان کنند. توفان‌هایی با ساختار مشابه به دلیل رطوبت بالای منطقه در تابستان که حاصل باران‌های شدید موسمی گرمسیری است، متداول هستند اما همزمانی این توفان‌ها با پدیده لانینا (عکس پدیده النینو، حالت سرد‌شدن آب‌های اقیانوسی) قدرت بیشتری به آنها داده و تمامی شرایط آب‌و‌هوایی منطقه را تحت‌الشعاع قرار داده است. داده‌های ارسال‌شده توسط کلودست را می‌توانید در انتهای تصویر اول ببینید.

اگر به بخش بالایی تصویر دوم که توسط MODIS یا اسپکترورادیومتر تصویربرداری دقت متوسط متعلق به ناسا گرفته‌شده نگاه کنید، ابرهای سفید روشنی را می‌بینید که بالای خوشه توفانی منطقه قرار گرفته‌اند. خط آبی عمود به تصویر مسیر حرکت کلودست را هنگام گرفته‌شدن این تصویر نشان می‌دهد. این مسیر منطبق بر توده توفانی واقع‌شده در مناطق شمالی پاکستان است.

همان‌طور که در نیمه بالای تصویر دوم دیده می‌شود طبقه‌بندی ابرها توسط این ماهواره نشان می‌دهد اغلب آنها لایه‌های متعددی از ابرهای باران‌زای کومولونیمبوس هستند که نمونه بارز آغاز توفان‌های بسیار‌شدید هستند. با دقت در نیمه انتهایی تصویر دوم که ساختار سه‌بعدی عمودی توفان را در امتداد مسیر حرکت ماهواره نشان می‌دهد، می‌توان بارش‌های سنگین را دید. داده‌های اعلام‌شده توسط کلودست ارتفاع ابرها را در عمیق‌ترین حالت همرفتی حدود 15کیلومتر نشان می‌دهند.

دو تصویر بعدی کنار هم توسط دوربین دید عمودی نصب‌شده روی MISR اسپکترورادیومتر تصویربرداری چند‌زاویه‌ای ناسا که بر روی ماهواره ترا قرار دارد، گرفته‌شده‌اند. تصویر سمت چپ 8 آگوست 2009/17 مردادماه 1388 گرفته‌شده و تصویر سمت راست متعلق به 11 آگوست جاری/20 مردادماه است. تفاوت میان منطقه سبز در دو تصویر ضدنور که توسط پرتوهای زیرقرمز‌ نزدیک تهیه شده‌اند به وضوح به زیر آب‌رفتن پوشش گیاهی زمین‌های اطراف رودخانه را نشان می‌دهد. در عکس سمت چپ این پوشش گیاهی به واسطه تابش طیف الکترومغناطیسی زیرقرمز نزدیک روشن‌تر از مناطق دیگر به نظر می‌رسد.

این دو تصویر نواحی جنوبی پاکستان شامل ایالت سند را نشان می‌دهند. ایندوس، طولانی‌ترین رود پاکستان را می‌توانید در این تصویر ببینید که دارد از انتهای چپ آن به سمت راست تصویر پیچ‌و‌تاب می‌خورد. کناره‌های چپ و میانه تصویر دریاچه Manchhar قرار دارد که به سمت راست کشیده‌شده و می‌توان آنرا به رنگ‌های سبز و نیلی دید. بخش‌های زرد متمایل به قهوه‌ای رسوبات ناشی از حرکت سیلاب هستند. ابرها نیز به رنگ سفید دیده می‌شوند. در تصویر متعلق به سال 2009 عرض رودخانه ایندوس حدود 1کیلومتر است در حالی که طغیان و سیلاب سال جاری این پهنه را به بیش از 23کیلومتر رسانده است. طغیان در مناطق غربی رودخانه بیشتر دیده می‌شود.

دو تصویر ضدنور متصل به یکدیگر توسط AIRS ژرفاسنج زیرقرمز جوی متعلق به ماهواره آکوا گرفته شده‌اند. این تصاویر نیز مناطق جنوبی پاکستان و ایالت سند را نشان می‌دهند. ایندوس را می‌توان در بالای راست تصویر دید که دارد به سمت جنوب‌غربی حرکت می‌کند و گسترده می‌شود. تصویر سمت چپ متعلق به 9 جولای 2010/21ام تیرماه و قبل از آغاز طغیان رودخانه است اما تصویر سمت راست 10 آگوست 2010/19 مردادماه جاری گرفته‌شده است.

اولین تصویر توسط ابزار تشعشع‌سنج بازتابی و انتشار حرارتی پیشرفته فضایی موسوم به ASTERکه روی ماهواره ترا نصب‌شده گرفته‌شده است. این تصویر که 18ام آگوست جاری/27ام مردادماه گرفته‌شده، نمایی شفاف و بدون ابر را از شهر ساکر که حدود نیم‌میلیون نفر جمعیت دارد و در ایالت سند واقع‌شده، نشان می‌دهد. مناطق خاکستری که اغلب پایین و سمت چپ تصویر قرار گرفته‌اند، مناطق شهری را نشان می‌دهند. شهر در کناره ایندوس واقع‌شده و رودخانه بزرگ‌ترین شبکه آبیاری کانال‌مبنای جهان را در این منطقه شکل داده است. مطابق داده‌ها این شهر از معدود شهرهایی است که ویرانی گسترده حاصل از طغیان را تجربه کرده اند. حدود 4میلیون نفر در ایالت سند آواره شده‌اند. سرپناه‌های موقت در گوشه‌ و کنار برای اسکان آوارگان بر پا شده‌اند. اغلب زمین‌های کنار رودخانه، مزارع و باغ‌های میوه بوده‌اند که طغیان اکثر محصولات آنها را نیز از میان برده است.

تصویر انتهایی از داده‌های ارسال‌شده توسط ابزار اندازه‌گیری مایکروویو پیشرفته که بخشی از ژرفاسنج زیرقرمز جوی ناسا است و روی ماهواره ترا نصب‌شده، تهیه‌شده است. داده‌های ارسالی از این ابزار که می‌تواند در طول شبانه‌روز و حتی در هوای ابری با اندازه‌گیری ضریب نشر سطحی میزان آب‌گرفتگی خشکی‌ها را نشان دهد، با بررسی مناطقی از پاکستان در یک بازه 32روزه از 11جولای جاری تا 12ام آگوست نشان می‌دهند بسیاری از خشکی‌های این کشور به زیر آب فرو رفته‌اند. ضریب نشر زمین در طول روز نزدیک به 1 است در حالی که ضریب نشر آب به دلیل حفظ بهتر گرما کمتر از 0.5 برآورد می‌شود. داده‌های ارسال‌شده از کرانه‌های ایندوس نشان می‌دهند ضریب نشر منطقه بسیار‌وسیعی حدود 0.4 است و این نشان می‌دهد تمامی این منطقه را آب فراگرفته است.