طلاق خاموش چیست؟

محمد ناظمی اردکانی، رئیس سازمان ثبت احوال کشور، ماه گذشته سال جاری در ابلاغیه ای به مدیران ستادی و استانی این سازمان اعلام کرده:" آمار طلاق در همه نقاط یکسان نیست و به همین دلیل ارائه آمار یکسان برای همه نقاط موجب نگرانی و تشویش اذهان خواهد شد." و در ادامه افزوده:" وضعیت  طلاق در همه نقاط تهران یکسان نیست و تعمیم دادن همه نقاط تهران با یک آمار کلی اشتباه است. به همین دلیل از ارائه آمار یکسان جلوگیری می کنیم."

اما روان شناسان و جامعه شناسان معتقدند با مخفی کردن آمار  ازدواج و طلاق تنها این معضل بزرگ کشور به فراموشی سپرده می شوند.

آنها بر خلاف نظر رئیس سازمان ثبت و احوال کشور معتقدند انتشار آمار صحیح ازدواج و طلاق در حل مشکلاتی که منجر به طلاق می شوند - عدم ازدواج عاقلانه،  نارضایتی جنسی ، و طلاق عاطفی - کمک شایانی می کند.

ازدواج عاقلانه 

نتیجه کلی بررسی های آماری این است که بیشترین وقایع طلاق بین زوج های جوان تر به ثبت رسیده است و از سویی دیگر امیدواریها به بقای زندگی زناشویی بین زوج های تحصیل کرده و پخته تر، به مراتب بیشتر است.

درهمین حال نظریه های کارشناسی و دلسوزانه درخصوص واقعیت های زناشویی بر این است که طلاق نیز از آن جمله حوادث و اتفاق های ممکن است که علاج آنرا قبل از وقوع باید کرد.

حجت الاسلام بهبهانی کارشناس مسائل علوم دینی در خصوص فلسفه طلاق از منظر اسلام می گوید:" از نظر اسلام طلاق آخرین راه مداوای ناسازگاری زن و شوهر است اما بطور کلی اسلام طلاق را به خودی خود مغبوض می شمارد و در جهت منصرف کردن افراد از آن، تمام تلاش خود را به کار می گیرد و تا حد امکان می کوشد از فروپاشی بنای مقدس خانواده جلوگیری کند."

او در ادامه می افزاید:" چنانچه اهداف و متغیرهای متعالی برای انتخاب همسر در نظر گرفته شده باشد آینده خوبی را می توان برای ازدواج پیش بینی کرد. معیارهایی مانند تناسب سن، تحصیلات، فرهنگ، آداب و رسوم و سطح برخورداری پایگاه اجتماعی و در نهایت باورها و اعتقادات شالوده زندگی مشترک را می سازد. لذا برای دوام یک انتخاب صحیح و پایداری آن استحکام زندگی مشترک علاوه برآنکه انتخاب صحیح موثر است، رعایت کردن اصول حاکم بر زندگی مشترک نیز موجبات پایداری زندگی را فراهم خواهد کرد.

این کارشناس مسائل علوم دینی در پایان می گوید:" در این باره می توان به مدیریت عاطفی در زندگی، مدیریت اقتصادی و مدیریت اخلاقی بر زندگی و بسیاری از کارکردهای دیگر اشاره کرد. یادمان باشد عشق،مهرورزی، انتقال محبتهای کلامی و احساسی، بردباری، گذشت، چشم پوشی، فداکاری، احترام، تفاهم ودرک متقابل هرکدام به نوبه خود می توانند عاملی در دوام زندگی مشترک باشند."

طلاق عاطفی یا خاموش

کارشناسان طلاق عاطفی را ناشی از اختلافاتی در میزان هوش، خواسته ها، سلیقه ها و علایق، دیدگاهها و ابعاد معنوی می دانند. علاوه بر این، ترس از طلاق و حرف های اطرافیان و حواشی بعدی آن، محدودیت های اجتماعی و فرهنگی، مشکلات اقتصادی، ازدواج های تحمیلی، ترس و فرار از تنها ماندن، چشم و هم چشمی با دوستان و فامیل، خشونت و عصبانیت، عوامل مادی، خود بزرگ بینی و تحقیر دیگری، دو رویی، پنهان کاری، لجاجت و... مواردی است که می تواند به طلاق عاطفی دامن بزند.

مصطفی اقلیما رئیس انجمن علمی مددکاری اجتماعی ایران در این مورد به خبر می گوید:" چنانچه سالانه 10 درصد میزان حقوق افزایش پیدا کند تورم 30 درصد رشد می کند و در این شرایط مردان نمی توانند از پس هزینه های زندگی بر آیند و مجبور هستند دو شیفت کار کنند و همین موضوع باعث می شود زن و مرد فرصت گفت وگو با یکدیگر را نداشته باشند."

بسیاری از زوجهای شاغل فرصتی برای حرف زدن با همدیگر، ابراز عشق و علاقه و اهمیت دادن به خواسته های همدیگر ندارند. طبیعی است که روابط چنین زوجهایی به مرور زمان سرد و خالی از عاطفه می شود.

دکتر حسن عشایری، روانپزشک و عصب شناس نیز در پایان با ارائه آماری در خصوص افزایش 21 درصدی طلاق در تهران می افزاید:" اگر این واقعیت تلخ را بپذیریم که میزان طلاق های عاطفی حداقل دو برابر طلاق های رسمی است پس باید به رئیس سازمان ثبت و احوال و همکارانشان هشدار داد با پنهان کردن آمار رسمی، فاجعه ای که رخ داده گسترش می دهند."

نارضایتی جنسی

اظهار نظر درباره مسائل جنسی در ایران از سوی مقام های رسمی، همواره خط قرمز محسوب می شده اما با افزایش آسیب های اجتماعی در سال های اخیر، اظهار نظر درباره آن به حیطه های عمومی نیز کشیده شده است. برخی از کارشناسان مسائل خانوادگی، سه دلیل نبود آموزش های جنسی لازم در مدارس و دانشگاه ها، مشکلات فرهنگی از جمله بی رغبتی مردان به حل اختلالات جنسی شان و مشکلات اقتصادی که فرصت حل مسائل را از همسران می گیرد، از عوامل عمده نارضایتی های جنسی در ایران می دانند.

کاظم فروتن، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد با اشاره به این که نیمی از طلاق های زوجین به دلیلی مشکلات جنسی است به خبر می گوید:" نگاه اسلام هم به غریزه جنسی نگاهی خشونت باری نیست بلکه بر ارضاء صحیح آن تاکید شده است. به همین علت نباید به علت نداشتن برنامه‌ریزی برای کاهش مشکلات جنسی، صورت مسئله را به کلی پاک کرد."

سرپرست کلینیک سلامت خانواده می افزاید:" تعداد افراد متخصص برای آموزش و یا درمان اختلالات جنسی در کشور بسیار کم است و بسیاری از افرادی که در رابطه با مسائل جنسی فعالیت می‌کنند، اطلاعاتی از درمان و یا نگرش صحیح به نحوه برخورد با مشکلات جنسی ندارند. بنابراین وظیفه وزارت علوم و وزارت بهداشت است که با ایجاد رشته تخصصی خانواده و سلامت جنسی، افراد خاصی را برای این مشکل جدی ولی به ظاهر پنهان جامعه، تربیت کنند نه آن که نهاد ها و سازمان های ذی ربط با پنهان کاری معضلات را پنهان کنند."

جوانان از کجا بفهمند

اگر یک زوج در آستانه ازدواج بخواهند اینده نگری کرده و با بررسی عوامل طلاق، ریسک آن را از زندگی خود کاهش دهند، نیاز مبرمی به اطلاعات دقیق از وضعیت طلاق در کشور دارند. اگر آنها بتوانند به آمار رسمی و مبتنی به یک جامعه آماری بزرگ دسترسی داشته باشند، می‌توانند تصمیم‌هیا دقیق‌تری بگیرند. در غیر این صورت ناچارند به اطلاعات جسته‌و گریخته‌ای که در اطرافیان خود می‌بینند اکتفا کنند. زوج‌های جوان در چنین حالتی به جای واقع‌بینی، دچار خوش‌بینی یا بدبینی شده و نمی‌توانند مسیر درست را انتخاب کنند. دستور رسمی برای مانور آمار طلاق، جوانان را مجبور می‌کند در جاده زندگی با چشم‌های بسته رانندگی کنند.

آمار طلاق در ایران در 10 سال گذشته