اخبار حوزه دین و اندیشه

گروه انديشه و علم: لطيف يكی از اسماء‌الحسنی دارای چند معناست؛ موارد كاربرد لطيف در قرآن كريم معنای ناپيدا و پنهان است يعنی آنچه كه با چشم عادی ديده و با گوش عادی شنيده نمی‌شود.

مهدی دغاغله، داور و قاری بين‌المللی قرآن كريم در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه خوزستان، تصريح كرد: يكی از امور مهمی كه پيامبران(ع) بدان اشاره كرده‌‌اند، معرفی صفات و اسماء الهی است تا بندگان، خالق و رازق خود را شناخته و بتوانند حق عبادت او را به درستی به جای آورند؛ اين مهم يكی از لوازم آشنايی با صفات و اسماء الهی است.

وی ايمان به همه اسماء الهی را ضروری دانست و عنوان كرد: ايمان كامل به اسماء الهی از سه طريق قابل دستيابی است؛ اول منزه كردن خداوند متعال از مشابهت به مخلوقات است كه از آيه «لَیْسَ كَمِثْلِهِ شَیْءٌ، چيزى مانند او نيست» (شوری/ 11) به دست می‌آيد. دوم ايمان به اينكه عمق و كنه حقيقت اسماء و صفات الهی توسط بشر كاملاً قابل احاطه نيست، بر اساس آيه:«یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا یُحِيطُونَ بِهِ عِلْمًا، آنچه را كه آنان در پيش دارند و آنچه را كه پشت‌‏سر گذاشته‏‌اند مى‏‌داند و حال آنكه ايشان بدان دانشى ندارند» (طه/11) و سوم اينكه هر اسمی از اسماء الهی عين ذات خداوند متعال است.

دغاغله گفت: برخی از اسامی همچون الله، الجبار، المتكبّر، القهّار، مالك الملك و .... تنها مخصوص خداوند است. برخی نيز مشترك بين خداوند و انسان هستند مانند كريم، رحيم، حليم، عليم، رئوف، حكيم، حفيظ و ... . به‌كارگيری حقيقت اين اسماء برای خداوند متعال با به‌كارگيری آنها برای مخلوق خدا فرق می‌كند.

اين فعال قرآنی بيان كرد: برخی اسماء الهی به گونه‌ای است كه كاربرد آنها درباره خدا به حكم ادب بايد همراه با ضد و نقيض آنها باشد؛ مثلاً اسم «مميت» به معنای ميراننده است و نقيض آن «محيی» (زنده‌كننده) است. نمی‌توان اسم‌هايی همچون مميت و مذل و خافض را به تنهايی درباره خدا به كار ببريم؛ بلكه ادب ايجاب می‌كند بگوييم: «يا محيی يا مميت»،‌ «يا معز يا مذل»،‌ «يا خافض يا رافض».

مؤلف كتاب «البيان‌ فی‌ مرسوم‌ الخط‌ القرآن‌» با بيان اينكه اسم‌های خداوند متعال طبق حديث 99 اسم است «لله تسعة وتسعون اسما لايحفظها أحد إلا دخل الجنة»، به تشريح اسم «لطيف» پرداخت: لطيف يكی از اسماء‌الحسنی و دارای چند معناست؛ يك معنا، صاحب لطف و كرم بودن نسبت به بندگان است، ولی اصل معنای لطيف، «دقيق» و «نازك» است و به اين معنا كلمه لطيف را در محاورات خود به كار می‌گيريم؛ به طور مثال وقتی می‌گوييم «پارچه لطيف» نازك و ظريف بودن آن منظور است.

داور بين‌المللی قرآن كريم افزود: موارد كاربرد اين كلمه در قرآن كريم معنای ناپيدا و پنهان را می‌رساند؛ يعنی آنچه كه با چشم عادی ديده و با گوش عادی شنيده نمی‌شود؛ در آيه «لاَّ تُدْرِكُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِكُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ، چشم‌ها او را درنمى‏‌يابند و اوست كه ديدگان را درمى‏‌يابد و او لطيف آگاه است» (انعام/103) لطيف بدين معنا به كار رفته است.

دغاغله ادامه داد: اين معنا همچنين در آيه 19 سوره كهف كه پس از بيداری اصحاب كهف، زمانی كه يك نفر از ميان خود را به بيرون رهسپار می‌كنند، چنين آمده است: «وَلْیَتَلَطَّفْ وَلَا یُشْعِرَنَّ بِكُمْ أَحَدًا، و بايد زيركى به خرج دهد و هيچ كس را از [حال] شما آگاه نگرداند» (آيه) تلطف در اين آيه بدان معنا است كه كسی متوجه حركت او نشود. اين آيه تأييد كننده معنای حركت پنهانی برای لطيف است.

اين فعال قرآنی يكی ديگر از معانی لطيف را شنيدن آنچه با گوش عادی شنيده نمی‌شود، دانست و اظهار كرد: در اين باره حضرت علی(ع) در خطبه 106 نهج‌البلاغه در مورد صوت صحبت كرده و چنين فرموده‌اند: «ای خدايی كه صداهای لطيف را می‌شنوی و ما نمی‌شنويم» بحثی كه در اين خصوص مطرح شده است، اين است كه انسان‌ها صدای كمتر از 20 هرتز و بالای 20 هزار هرتز را نمی‌شنوند. امام علی(ع) در اين خطبه صدايی كه كمتر از صدای از 20 هرتز باشد را با عنوان صدای لطيف نام می‌برد.