حکايتي زيبا از کليله و دمنه درباره انتخاب دوست

حکايتي زيبا از کليله و دمنه درباره انتخاب دوست

لاک پشتي بود که با عقربي در نزديکي همديگر زندگي مي کردند . آن دو به هم عادت کرده بودند . روزي از روزها در محل زندگي آنها اتفاقي افتاد و زندگي آنها را به خطر انداخت . آنها مجبور شدند به محل ديگري کوچ کنند . لاک پشت و عقرب با هم حرکت کردند و بعد از طي مسافتي طولاني به رودخانه اي رسيدند . تا چشم عقرب به رودخانه افتاد ، در جاي خود آرام ايستاد و به لاک پشت گفت : " مي بيني که چقدر بد شانس هستم ؟ " لاک پشت گفت : " مگر چه شده ؟ موضوع چيست ؟ " عقرب گفت : " من الان نه راه پيش دارم و نه راه پس / اگر جلو بروم ، در رودخانه غرق مي شوم ، اگر هم برگردم از تو جدا مي شوم . "
لاک پشت گفت : " ناراحت نباش . ما با هم دوست هستيم ، پس بايد در غم و شادي به يكديگر کمک کنيم . من مي توانم به آساني از رودخانه عبور کنم . بنابراين تو مي تواني بر پشت من سوار شوي و با هم از رودخانه عبور کنيم . مگر نمي داني که بزرگان گفته اند :
دوست آن باشد که گيرد دست دوست
در پريشان حالي و درماندگي
عقرب گفت : " خدا خيرت دهد دوست وفادارم . بايد بتوانم روزي محبت تو را جبران کنم . "
سپس عقرب بر پشت لاک پشت سوار شد و لاک پشت شنا کنان حرکت کرد . پعد از چند لحظه لاک پشت احساس کرد که چيزي دارد پشتش را خراش مي دهد . لاک پشت از عقرب پرسيد : " آن بالا چکار مي کني ؟ اين سر و صداها از چيست ؟ "
عقرب پاسخ داد : " چيز مهمي نيست . سعي مي کنم جاي مناسبي پيدا کنم تا بتوانم تو را نيش بزنم . "
لاک پشت که متعجب شده بود ، با ناراحتي گفت : " اي موجود بي رحم و بي انصاف ! من زندگي ام را براي نجات تو به خطر انداخته ام و تو را بر پشتم سوار کردم تا جانت را نجات دهم ، با اين وجود ، تو مي خواهي مرا نيش بزني ؟ هرچند که نيش تو بر پشت من هيچ اثري ندارد . نه به آنکه دم از دوستي مي زني و نه به آنکه مي خواهي جان مرا بگيري . دليل اين همه خيانت و بدخواهي ات چيست ؟ "
عقرب گفت از تو انتظار اين حرفها را نداشتم . من در حق تو هيچ خيانتي نکردم و بدخواه تو نيستم . حقيقت اين است که طبيعت آتش ، سوزاندن است . آتش همه چيز را حتي نزديکترين دوستانش را مي سوزاند . طبيعت من هم نيش زدن است ، وگرنه من با تو دشمن نيستم ، بلکه با تو دوست هستم و خواهم بود . نشنيده اي که گفته اند :
نيش عقزب نه از ره کين است
اقتضاي طبيعتش اين است
لاک پشت حرفهاي عقرب را تأييد کرد و گفت : " تو راست مي گويي . تقصير من است که از بين اين همه حيوان ، تو را به عنوان دوست انتخاب کرده ام . هرچقدر به تو خوبي کنم ، باز هم طبيعت تو وحشيانه است . من نمي خواهم با تو دوست باشم . تنها بودن بهتر از آن است که دوستي مانند تو داشته باشم .
لاک پشت اين حرفها را گفت و عقرب را از پشتش به داخل رودخانه انداخت و به راه خود ادامه داد .

پندها:
دوستي بـا مردم دانـا نكوست
دشمن دانا به از نـادان دوست
دشـمن دانــا بلندت مــي ‎كند
بر زمينت مي‎ زند نادان دوست

يكى از معيارهاى مهم در انتخاب دوست اين است كه او داراى حسن خلق، رفتار پسنديده، تواضع و فروتنى و اوصاف نيكو باشد. فردى كه از اين اوصاف برخوردار نباشد لايق ارتباط و پيوند دوستى نيست چون اعمال ناشايست او حاكى از نيّات پليدى است كه در باطن اوست.
معيار ديگرى كه در انتخاب دوست بايد لحاظ گردد ميزان علم و آگاهى و عقل و انديشه اوست. دوست آگاه و عاقل مايه خوشبختى و سعادت و رفيق سفيه و جاهل اسباب ناراحتى و رنج را فراهم خواهد نمود. چون اوّلى با درايت خويش و آگاهى و معرفتى كه دارد در انجام اعمال خود تمام جوانب كار را درنظر دارد كه هم براى خود و هم براى نزديكان و دوستانش معضل يا مشكلى را ايجاد نكرده بلكه مشكلات موجود را رفع مىكند امّا دوّمى با علم اندك و عدم تدبير و دورانديشى و استفاده نكردن بجا از عقل و انديشه نه تنها قدرت از ميان برداشتن مشكلات را در زندگى ندارد بلكه با سفاهت خويش موانعى را براى خود و دوستان در مسير پيشرفت زندگى ايجاد مي كند. چه بسا نيّتى خير در ذهن داشته باشد تا اينكه كار خيرى در حق دوستان انجام دهد و ليكن بر اثر كج فهمى و كم خردى عملى به زيان او انجام مي دهد.