دشواری کتاب کفایه فهم آن را سخت می کند

حجت الاسلام مسعود دلاور، استاد حوزه علمیه قم با اشاره به این که  آخوند خراسانی جایگاه ویژه ای در میان عالمان و فقیهان شیعی دارد بیان داشت: آخوند هدف خود را از نوشتن کتاب کفایه این گونه مطرح کرده بود که من درس چندین ساله حوزه ها که قوانین و الفاظ شیخ انصاری را می خواندند خلاصه کردم و در دو جلد کفایه مختصر کردم تا طلبه چند سال وقت خود را صرف نکند.
 
این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه موجزگویی آخوند موجب سخت فهمی این کتاب ارزشمند شده است، ادامه داد: یکی از شاگردان مرحوم آخوند گفته بود این کتاب مختصر شده کتاب شیخ اعظم است اما شروحی می خواهد که همان چند سال وقت را از طلبه می گیرد.
 
وی با اشاره به خاطره ای از درس آیت الله بهجت بیان داشت: مرحوم آیت الله بهجت بیان داشتند آقا ضیاء عراقی که خود صاحب درس بود و شاگردان زیادی داشت سی و چند سال درس آخوند می رفته است و زمانی که به وی گفته بودند شما که خود درس خارج می دهید چرا در درس آخوند حاضر می شوید، گفته بود چون هر از چندی آخوند یکباره یک نکته استادانه فوق دقیق می گوید.
 
وی با اشاره به عظمت علمی مرحوم آخوند گفت: معروف بوده است که اگر آخوند ادعای نبوت در مباحث عقلی می کردند شاگردانش می پذیرفتند، یعنی تا این حد تسلط و سیطره علمی داشته است.
 
این محقق علوم اسلامی با اشاره به اینکه جامعیت آخوند خراسانی در دانش های گوناگون اسلامی مثال زدنی است گفت: این استاد بزرگ حوزه، فلسفه را به شکل دقیقی وارد علم اصول کرد.
 
این استاد حوزه علمیه قم با اشاره به جریان مشروطیت اظهار داشت: برخی از بزرگان لغزش هایی دارند که گونه رفتاری آخوند در جریانات مشروطه از این قرار است. میرزا جواد آقا تبریزی و آیت الله بهجت می گفتند آخوند خراسانی آنقدر به درس علاقه داشته و ذهنش به مباحث مشغول بوده که ذهنش به جای دیگر معطوف نبوده و در این احوال از ایشان امضایی گرفتند که شیخ فضل الله اعدام شود.
 
وی ادامه داد: این جریان به قول آیت الله بهجت نشان می دهد که بزرگان ما عصمت از خطیئه ندارند اگرچه از روی عمد اشتباه نمی کردند.
 
این استاد حوزه علمیه، با اشاره به اینکه کتاب کفایه، تقریرات درس خارج آخوند خراسانی بوده است، گفت: کفایه با این همه شرح و حاشیه از دروس مرسوم حوزه های علمیه است و این نشان می دهد این کتاب تاچه اندازه در بین حوزویان مقبول است، اما این که طلاب تا چه اندازه متوجه عبارات دشوار آن می شوند جای سوال دارد.
 
این استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: این کتاب به عنوان متن درسی تدوین نشده است اما به مرور به عنوان کتاب درسی محسوب شده است و شاهد هستیم که مشکلاتی را در فهم طلاب از این کتاب موجب شده است.
 
وی با اشاره به اینکه امروز کفایه محور دروس خارج است، گفت: این کتاب محور نقل و تالیف و تحقیق و طرح بحث اساتید حوزه علمیه در مباحث الفاظ و اصول عملیه است اما اعتقاد دارم این کتاب برای مقطع سطح حوزه دشوار است، اگرچه امروز کتابی به این حد و اندازه و با این دقت هنوز به عنوان جایگزین تدوین نشده است.
 
این استاد حوزه علمیه قم با تجلیل از خدمات علمی آخوند خراسانی گفت: علما اهل تحقیق بوده اند مجاهدت های بسیاری در این راه می کردند و همین که امروز کفایه، محور نقد و بررسی در دانش اصول است، نشان می دهد تا چه اندازه وزانت علمی دارد؛ آیت الله بهجت می گفت وقتی صاحب قوانین این کتاب را تالیف کرد خیلی مورد استقبال قرار نگرفت و حتی یکی از مدرسین در کرسی درس آن را پرتاب کرده بود که این چه کتابی است، وقتی محقق قمی این مطلب را شنید سجده کرد که کتاب ما این قدر ارزش پیدا کرده است که نقد و بررسی شود. کتاب قوانین را به یکی دیگر از علما نشان دادند، او گفت نویسنده این کتاب آن گونه تلاش کرده است که به طور حتم یکی از اعضای بدنش از دست رفته است، تحقیق کردند دیدند میرزا یکی از گوش هایش بر اثر کثرت کار علمی ناشنوا شده است.
 
وی در پایان تاکید کرد: باید لجنه ای از اساتید حوزه علمیه قم در یک کار جمعی، کتاب هایی را جهت متن درسی حوزه به سرانجام برسانند.