تصاویر نجومی

x دجاجه: فعاليت‌هاي دروني يك كارخانه‌ي ستاره‌‌سازي نزديك

18 ژانویه 2012

ستاره‌ها چگونه شكل مي‌گيرند؟ براي كمك به بررسي اين موضوع پيچيده، اخترشناسان از تصوير ژرف فرو‌سرخ x دجاجه استفاده كردند، بزرگترين ناحيه‌ي شناخته‌شده شكل‌گيري ستاره‌ها در تمام كهكشان راه‌ شيري. تصوير بالا كه به تازگي منتشر شده  است را مدارگرد تلسكوپ فضايي اسپيتزر در سال 1388/2009 گرفته كه به طور ديجيتالي براي ديدن چشم انسان به رنگ‌ها برگردانده‌ شده است و داغ‌ترين نواحي آن با آبي رنگ‌آميزي شده است. حباب‌هاي بزرگ گاز‌هاي داغ هستند كه از باد ستاره‌هاي پر جرم كه بلافاصله پس از شكل‌گيري متورم شده‌اند به ‌وجود آمده است. مدل‌هايي پيش‌رو ثابت مي‌كند كه اين حباب‌هاي در حال گسترش گاز را حركت مي‌دهد و حتي بعضي وقت‌ها با ‌آن برخورد مي‌كند و اغلب نواحي متراكمي را براي فروريزي گرانشي و تولد ستاره‌هاي ديگر را ايجاد مي‌كند. كارخانه‌ي ستاره‌سازي x دجاجه با گستردگي بيش از 600 سال نوري، بيش يك ميليون بار پر جرم‌تر از خورشيد است و به طور برجسته در پانوراماهاي‌ فروسرخ زاويه‌ي باز آسمان شب مي‌درخشد. x دجاجه در فاصله‌ي 4500 سال نوري و در راستاي صورت‌فلكي قو (دجاجه) قرار دارد. اين ناحيه در طي چند ميليون سال به‌آرامي ترميم شده و خوشه‌ي باز بزرگي از ستاره‌ها باقي خواهد ماند و خوذش هم طي 100 ميليون سال بعد پراكنده خواهد شد.

امتياز تصوير:  NASA/JPL-Caltech/Harvard-Smithsonian CfA

ماه گرگ

20 ژانویه 2012

طلوع ماه كامل منظره‌ي آسماني رويايي را خلق مي‌كند و ماه‌هاي كامل مي‌توانند اسامي مختلفي داشته باشند. اين تصوير باشكوه طلوع ماه كه در 18دي/8 ژانويه از اوترساند سوئد گرفته شده است، ممكن است احساس سرماي زمستان شمال را در شما بيدار كند. اگر زوزه‌ي گرگ‌ها در دوردست را هم تصور كنيد احتمالاً خواهيد فهميد كه چرا بوميان آمريكايي به آن ماه گرگ مي‌گويند، نام سنتي براي نخستين ماه كامل در دي/ژانويه. هنگامي كه عكاس اين طلوع ماه كامل زيبا كه با محو شدن نور در افق شرقي و انعكاس رنگ زرد غروب خورشيد همراه بود را تماشا مي‌كرد، زوزه‌ي هيچ گرگي را نشنيد.  ماه كامل بعدي در 18 بهمن/7 فوريه، ماه برف خواهد بود.

امتياز و حق تصوير: Göran Strand

شش‌ضلعی زحل درخشان می‌شود

22 ژانویه 2012

باورکنید یا نه، این نمایی از قطب شمال زحل است. مشخص نیست که چگونه چنین سامانه‌ی شش ضلعی از ابر که قطب شمال زحل را دربر گرفته به وجود آمده است، چرا شکلش را تغییر نمی‌‌دهد و تا چه زمانی باقی خواهد ماند. مشابه این شش ضلعی، که برای نخستین بار در دهه‌ی 1980 طی نزدیک شدن فضاپیمای ویجر به زحل کف شد، در جای دیگری از منظومه شمسی تا کنون پیدا نشده است. گرچه پیش از قرار گرفتن فضاپیمای کاسینی به مدار کنونیش به دور زحل هم تابش فروسرخ این سامانه‌ی ابری مشاهده شده بود ولی برای نخستسن بار از آغاز ماموریت کاسینی، در سال 2009 تمام شش ضلعی مرموز با بازتاب نور خورشید درخشان شد. کاسینی به میزان کافی برای ایجاد یک فیلم گذر زمان از چرخش این شش ضلعی در نور مریی تصویر برداری کرده است.  مرکز قطب شمال به خوبی تصویربرداری نشده و برای همین از تصویر حذف شده است. این فیلم بسیاری از حرکت‌های غیرمنتظره‌ی ابرها، مانند شکل‌گیری امواجی از گوشه‌های شش ضلعی، را نشان می‌دهد. دانشمندان علوم سیاره‌ای قطعاً به بررسی عجیب‌ترین ساختار ابری برای مدت زیادی ادامه خواهند داد.

امتیاز تصویر: Cassini Imaging Team, SSI, JPL, ESA, NASA

ژرفاي جبار برفراز جزاير قناري

23 ژانویه 2012

چه چيزي نگاه شما را بيشتر به سوي خود مي‌كشاند، آسمان با زمين؟ روي زمين قله‌هاي سنگي پارك ملي تيده در جزيره‌ي تنريفِ  از جزاير قناري  اسپانيا در ساحل شمال غرب آفريقا را مي‌بينيد. اين چشم‌انداز آتشفشاني كه نمايان‌گر قله‌هاي پير اين جزيره است گاهی بعنوان آزمایشگاهی برای آزمایش دستگاه‌هاي مریخ‌نوردهای آینده ‌مورد استفاده قرار مي‌گيرد. چراغ‌هاي هتلي نزديك در سمت چپ تصوير مي‌درخشد. ابرهاي طوفان‌زا كه در افق ديده مي‌شوند و از ميان چند نماي مختلف انتخاب شده است بعداً به عكس اضافه شده‌اند. نوار عمودي كهكشان راه‌شيري در ميانه‌ي اين تصوير ژرف آن را به‌ دو نيم قسمت كرده است. حلقه‌ي سرخ در سمت راست تصوير، حلقه‌ي بارنارد است كه در نزديكي مركز آن كمربند ستاره‌اي معروف صورت‌فلكي جبار هم ديده مي‌شود. كمي بعد از گرفته‌شدن اين تصوير شامگاهي‌ در اوايل سال ميلادي ، ابرهاي طوفان‌زا از  آسمان را كنار رفته‌اند جذابيت اين مكان را بيشتر كرده ‌است.

امتياز و حق تصوير: Juan Carlos Casado (TWAN)