پاسخ به:شهرهای ازبکستان
دوشنبه 17 بهمن 1390 2:10 AM
مختصات: شرقی′۱۷°۶۷ شمالی′۱۳°۳۷ (نقشه)
تِرمِذ یکی از شهرهای ازبکستان و مرکز استان سرخان‌دریا است.
ترمذی، حدیث‌شناس نامدار و منجیک ترمذی، شاعر پارسی‌گو از این شهر بوده‌اند.
این شهر بندری در جنوب خاوری ازبکستان و بر کرانه چپ رودخانه آمودریا نهاده است. این ناحیه در مرز ازبکستان با افغانستان قرار دارد.
ترمذ از کهن‌ترین شهرها و سرزمین‌های آسیای میانه به شمار می‌رود و کم و بیش در تمام منابع کهن از آن یاد رفته. به نوشته واعظ بلخی نام کهن آن آواره بوده است. بر اساس داستانی افسانه‌ای ترمذ را گشتاسب بنا نهاد و بارها در شاهنامه در بخش تاریخ روزگار کیانیان از آن نام برده شده‌است.[۱] آنچه بی‌گمان است، این شهر در دوره سلوکیان شهری آباد بوده است.
فرمانروایان ترمذ، پیش از تاختن عرب‌ها ترمذ شاه خوانده می‌شدند. گمان می‌شود عرب‌ها نتوانستند به یکباره بر ترمذ دست یابند. آنها بارها به ترمذ تاختند و در برهه‌هایی بر آن دست یافته، باز از دست دادند.
از سدهٔ ۴م تا دورهٔ فتوحات اسلامی ترمذ بارها میان ساسانیان، هپتالیان و ترکان دست به دست می‌گشت. در زمان دورهٔ فتوحات اسلامی، ترمذ همچنان از مراکز عمدهٔ بودایی به‌شمار می‌رفت.[۲]
فرمانروایان ترمذ، پیش از تاختن عرب‌ها ترمذ شاه خوانده می‌شدند. گمان می‌شود عرب‌ها نتوانستند به یکباره بر ترمذ دست یابند. آنها بارها به ترمذ تاختند و در برهه‌هایی بر آن دست یافته، باز از دست دادند.
در ۶۱۷ق مغولان به فرارود تاختند و در این میان، ترمذ نخستین شهری بود که با خاک یکسان شد، اما بزودی در کنار ترمذ ویران شهری تازه برآوردند که به گفته ابن بطوطه، به اندازه ترمذ کهن گسترده بود.
در ۱۹۳۸، کاوش‌هایی در شهر مستحکم توپراق‌قلعه نزدیک ترمذ صورت گرفت که به تناوب تاکنون ادامه داشته‌است. این شهر از سده اول میلادی به بعد مسکونی بود، و به عقیده تولستوف تا سده ششم پایتخت خوارزم بود، و تا سده هفتم، یعنی تا زمانی که به دست اعراب ویران شد، شهری مهم و توانگر بود. ترقی آن به سبب روش ماهرانه آبیاری بود. در روزگار کوشانیان این شهر بسیار آباد بود. خانه‌هایی که در این زمان ساخته میشد دارای ده تا دوازده اطاق وسیع به شکل مربع یا مستطیل بود. ساکنانش برده‌دار بودند و ملازمان بسیار داشتند و بنا به رسم پدرسالاری زندگی میکردند. گذشته از کاخ، آن شهر دست کم دارای سه آتشکده بزرگ بود. کاخ شهر را میان سال‌های ۱۹۴۵ و ۱۹۵۹ مورد کاوش قرار دادند.[۳]
