روستای پالنگان؛ از زیباترین روستاهای پله کانی (تصویری)

روستاي پالنگان در مرز بين استان كرمانشاه و كردستان قرار گرفته و اين روستا از زيباترين روستاي تاريخي كردستان است روستايي با معماري ويژه پله كاني كه همانند ديگر روستاهاي پله كاني ايران مانند ماسوله، زنوزق و گايكان چشم انداز منحصربه فردي دارد.

اين روستا در دامنه كوه و در دو طرف دره قرار دارد و بافت آن از لحاظ معماري به صورت پلكاني ساخته شده است و پشت بام منزل پائين به منزله حياط خانه بالاست.
رودخانه خروشان تنگيور كه از ميان آبادي مي گذرد آن را به دو قسمت تقسيم كرده است و خانه هاي روستا با سنگ و بيشترشان به صورت خشكه چيني ساخته شده است.
اين ناحيه از مراكز مهم كردستان در دوره سلجوقي به بعد بوده است و قلعه پالنگان كه مجاور روستا و در بالاي كوه قرار دارد بيانگر اين مطلب است. با توجه به بقاياي مساجد، منازل قديمي و باغ هاي زيباي اين روستا به نظر مي رسد كه شالوده اصلي آن به دوره ساماني بازمي گردد.
همچنين روستا داراي گورستان قديمي است كه چند سنگ قبر با خط كوفي مربوط به قرن ششم و هفتم در آن وجود دارد، اما از همه مهم تر بافت معماري پلكاني روستا است كه داراي ارزش فراوان است. اين روستا افزون بر داشتن معماري زيبا، داراي چشمه ها و آبشارها و طبيعتي سرشار از زيبايي منحصر به فرد در استان كردستان است. بيش از ۲۰ چشمه جوشان در دره تنگيور است كه آب زلال و خنك خود را به رودخانه تنگيور مي ريزند و آبشارهاي حاصل از ريزش آب اين چشمه ها بسيار ديدني است. رودخانه تنگيور كه از ميان آبادي مي گذرد، بخش اعظم آب خود را از اين چشمه ها كه در فاصله ۷۰۰ تا ۸۰۰ متري جنوب شرقي آبادي قرار دارند تأمين مي كند و به همين رو آب رودخانه بسيار گوارا و خوش طعم است. رودخانه تنگيور بعد از گذر از آبادي در حدود ۱۲۰ متري غرب پالنگان به رودخانه پرآب سيروان مي پيوندد.
به واسطه خصوصيات آب رودخانه تنگيور و اين چشمه ها، بزرگ ترين مجتمع هاي پرورش ماهي در كنار اين روستا ساخته شده است كه بيشتر گردشگران به علت تازگي و نوع ماهي ها و همچنين قيمت مناسب آن براي غذا و همچنين دستاورد سفر به پالنگان، اقدام به طبخ ماهي در محل مي كنند و اهالي اين روستا بخشي از مايحتاج خود را از اين رودخانه تأمين مي كنند. اين روستا بسيار سرسبز و داراي آب وهواي بسيار مطلوب و دل انگيز در فصل هاي بهار، پائيز و زمستان است و از اين لحاظ از ديدني ترين نقاط استان كردستان به شمار مي رود.
قلعه پالنگان:
در فاصله ۸۰۰ متري جنوب شرقي روستاي پالنگان در دره تنگيور و در محل چشمه هاي پرآب، قلعه اي به نام قلعه پالنگان قرار گرفته كه هنوز آثار و بقاياي اتاق ها، آتشكده ها و پل هاي قديمي آن پابرجاست. آثار و يادمان هاي به دست آمده از اين قلعه نشان مي دهد كه قدمت تاريخي پالنگان به دوران هاي كهن مي رسد. اين آثار كه شامل يك لنگه دروازه از يك تخته سنگ بزرگ و پل هاي ساخته شده بر روي رودخانه است هنوز به جاي مانده اند. چنانچه در تحفه ناصري آمده است: «اين قلعه مدت ها محل سكونت امراي كلهر بوده است كه بعدها خاندان مشهور اردلان آن را جزو قلمرو و متصرفات خود قرار داد و بر استحكامات آن افزوده و بناهاي رفيع از مسجد و دكان ها و غيره بر آن مي افزايند.»
وجود قلعه پالنگان قبل از حكمراني، اردلان ها و حتي امراي كلهر مسلم است. اما از چگونگي و تاريخ ساخت آن اطلاعي در دست نيست. بدون شك به دليل موقعيت استراتژيكي اين قلعه، از خيلي قرن ها پيش از قلاع مهم و غيرقابل دسترس بوده است. در دوران حكومت اردلان ها بر كردستان چند قلعه موجود بوده است كه اين قلعه ها در فصلي خاص مورد استفاده حكام وقت قرار گرفته اند. قلعه زلم براي زمستان، قلعه مريوان براي پائيز، قلعه حسن آباد در تابستان و قلعه پالنگان در بهار ميهماندار حكومتيان بوده اند. بدين ترتيب قلعه پالنگان كه از زمان خسروخان اردلان در ۵۹۴ هجري شمسي به تصرف خاندان اردلان درآمده بود، در سال ۱۰۶۶ هجري شمسي پس از حدود ۴۷۲ سال ميهمانداري حكام اردلان ويران مي شود.