.

از نیشابور با اسامی و عناوین دیگری همچون ابرشهر، شهر قلمدان‌های مرصع، شهر صبح هنگامان، شهر فیروزه و شهر سلسله‌الذهب هم یاد شده است. این شهر مركز حكومت طاهریان بوده كه مغول‌ها آن را با خاك یكسان كردند.

نیشابور كنونی در نزدیكی شهر كهن آن بنا شده است.‌اما بسیاری از مردم، نیشابور را به شهر شعر و شعور می‌شناسند ولی اگر یك‌بار به این شهر سفر كرده باشید بلافاصله متوجه خواهید شد كه كنار جاذبه‌های مختلف ادبی، هنری و تاریخی، نیشابور شهر باغ‌های رویایی و كوچه‌باغ‌های شگفت‌انگیز است و بیهوده نیست كه آوازه این كوچه باغ‌ها در سراسر ادب و هنر ما پیچیده است و بخش عمده‌ای از شاعران و هنرمندان خراسانی به گونه‌ای مستقیم و غیرمستقیم در آثارشان ذكر خیری از باغ‌های نیشابور كرده‌اند.

باغ خیام، باغ خرمك، باغ امام‌زاده محروق، باغ قدمگاه و باغ شیخ فرید‌الدین عطار نیشابوری از جمله میراث‌ فرهنگی نیشابور است كه پس از گذشت قرن‌ها، هنوز دلربا و استوار همچون نگینی می‌درخشند و شاید اغراق نباشد اگر بگوییم این باغ‌ها در شهر تاریخی و باستانی نیشابور می‌توانند خود به تنهایی میزبان و محركی برای دعوت از گردشگران ایرانی و خارجی باشند. در بازدید از این باغ‌ها دوربین عكاسی را فراموش نكنید كه بعدها حسرت خواهید خورد.

باغ قدمگاه

یكی از باغ‌های ایرانی نیشابور، باغ زیبای قدمگاه است كه مزین به نظم و تناسب و برخوردار از حرمتی ویژه است كه هنوز هم سایه سنگین تاریخ را در گوشه گوشه آن می‌توان حس كرد.‌ ورودی باغ، فوق‌العاده زیباست و عمارت آن مزین به كاشی‌های رنگی معرق است.

این باغ‌ در شیبی تند قرار دارد و جریان آب از بالاترین نقطه‌ باغ از استخری كه محل جمع‌آوری و پخش آب است آغاز می‌شود و به دور حیاط و عمارت می‌چرخد و سرانجام از زیر سرسرا و ورودی گذر می‌كند.

نامیدن این باغ به نام قدمگاه، به دلیل اثر قدم‌های مبارك امام ‌هشتم (ع) روی یك لوح سنگی است. هنگامی كه آن امام همام، جاده ولایت ـ مسیر مدینه تا مرو ـ را طی نمودند، تنها شهری كه در این مسیر، مفتخر به میزبانی حضرت رضا(ع) شد، نیشابور بود كه در همین مكان هم حدیث معروف سلسله‌ الذهب شكل می‌گیرد.

باغ محروق

از دیگر باغ‌های ماندگار ایران كه در شهر نیشابور قدیم پابرجاست، باغ امامزاده محمد محروق است كه بر اساس نظم منطقی، وسعت و گستردگی هماهنگ، رعایت جهات جغرافیایی و مشخصات محیطی، استفاده درست از آفتاب و خلق محیطی آرام و مصفا و نیز هماهنگی عمارت (كوشك) با باغ، حیرت‌انگیز است.

باغ عطار

باغ شیخ فریدالدین عطار نیشابوری را هم در سفر به نیشابور حتما باید ببینید كه آرامگاه زیبای كمال‌الملك ـ نقاش بزرگ ایران ـ در غرب باغ، جلوه‌ای خاص به فضا داده است.

اما اگر گذارتان به نیشابور و باغ های معروف آن افتاد، سری هم به موزه های زیبای این شهر بزنید که هر کدام گوشه هایی از تاریخ این منطقه را روایت می کنند.

موزه رباط شاه عباسی

این موزه در ضلع شرقی رباط در گوشه میدان خیام قرار گرفته و با مساحت تقریبی 600 متر مربع همزمان با برپایی کنگره بزر گداشت عطار نیشابوری در سال 1374 اقتتاح شد. موزه رباط از نوع موزه های محلی و منطقه ای و مشتمل بر سه بخش باستان شناسی، مردم شناسی و بخش ویژه است و در واقع ساختمان آن کاروانسرای شاه عباسی نیشابور، یکی از بناهای دوره صفویان بوده است. برای دیدن این موزه باید به بافت مرکزی شهر نیشابور، خیابان امام خمینی (نیشابور)، مراجعه کنید.

موزه حکیم عمر خیام

این موزه به مناسبت برگزاری کنگره جهانی خیام، در 28 اردیبهشت ماه 1379 در کنار آرامگاه خیام احداث شد. در بازدید از این موزه چهاربخش را می بینید. بخش اول آثار مربوط به نجوم شامل ابزار آلات رصد و ستاره شناسی، اسطرلاب، انواع قطب نماها و صور فلکی است. بخش دوم ظروف فلزی معاصر باخیام از قرن پنجم ه. ق را شامل می شود، بخش سوم شامل ظروف سفالین لعابدارمربوط به قرون سوم تا هفتم هجری قمری است و در بخش چهارم هم نسخ خطی، نسخ خطی نجوم و تابلوهای مربوط به حکیم عمر خیام به چشم می خورد.