آیت‌الله مصباح یزدی -1: نسبت به اخلاق بی‌مهری شده است
چهارشنبه 20 مهر 1390 8:24 PM
خبرگزاری فارس: رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: مقوله فقه و اصول با مباحث اخلاقی قابل مقایسه نیست اما بررسی دلایل نپرداختن بزرگان شیعه به این مسئله جای مطالعه دارد و باید گفت نسبت به اخلاق در طول سالیان گذشته بی‌مهری صورت گرفته است.
به گزارش خبرگزاری فارس از قم، آیت‌الله محمدتقی مصباح‌یزدی در مراسم آغاز نخستین سال تحصیلی مرکز آموزش عالی اخلاق و تربیت که پیش از ظهر امروز در محل این موسسه برگزار شد، اظهار کرد: در زمینه ضرورت و اهمیت فعالیت‌های اخلاقی در زندگی انسان، می‌توان گفت صلاح و فساد و نیز سعادت و شقاوت انسان بیش از هر چیز مرهون مباحث اخلاقی است.
وی افزود: این تاثیر زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که مباحث اخلاقی بر اساس کاربردهای خود در دین که شامل امور فردی و اجتماعی و دستیابی به اهداف دنیوی و اخروی می‌شود تفسیر شود.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به جایگاه معارف و دستورالعمل‌های اخلاقی در مجموعه معارف و برنامه‌های اسلام گفت: در میان آن دسته از آیات قرآن که به تشریح اهداف انبیا الهی می‌پردازند، چند آیه وجود دارد که تذکر در زمینه مسائل اخلاقی را در کنار وظیفه اصلی پیامبران که هدایت تشریعی انسان است قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه کلمه حکمت در قرآن به مسائل اخلاقی اطلاق می‌شود، تصریح کرد: خداوند در قرآن یادآور می‌شود که ملاک تنها قوانین و ضوابط فقهی نیستند، بلکه مباحث اخلاقی نیز جزو دعوت انبیا تلقی می‌شود.
مصباح‌یزدی گفت: خداوند به پیامبر اسلامی(ص) می‌فرماید که آنچه از مسائل اخلاقی به تو آموخته شده از حکمت است و عبارت یزکیهم در آیات قرآن نیز به معنای پرورش است به این معنا که در اهداف اصلی پیامبران، آموزش و اجرای عملی در کنار یکدیگر وجود دارند.
عضو مجلس خبرگان رهبری سخن پیامبر اسلامی(ص) که می‌فرماید «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» را نشانه جایگاه رفیع اخلاق در منظومه اسلام دانست و افزود: بررسی تاریخی فعالیت‌های اخلاقی در طول تاریخ اسلام نیز باید مورد توجه پژوهشگران قرار گیرد.
وی با بیان اینکه فعالیت‌های اخلاقی از زمان حضرت محمد(ص) و اهل‌بیت(ع) تا امروز ادامه داشته است ابراز کرد: باید دید در طول 14 قرن گذشته چه فعالیت‌هایی در زمینه ترویج و پژوهش و نیز تعلیم مباحث اخلاقی صورت گرفته و چه کارهایی درباره اخلاق تطبیقی انجام شده است.
مصباح‌یزدی تصریح کرد: هرچند اخلاق جایگاه رفیعی در مجموعه معارف اسلامی دارد اما بزرگان شیعه اهتمام مناسبی با شان این جایگاه نداشته‌اند و کتاب‌های چندانی در این زمینه تالیف نشده است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به وجود کتاب‌های متعدد در علوم انسانی به‌ویژه فقه و اصول در طول سالیان گذشته گفت: این مسئله امروز نیز ادامه داشته و هر روز عناوین جدیدی در این‌باره منتشر می‌شود.
وی اظهار کرد: مقوله فقه و اصول با مباحث اخلاقی قابل مقایسه نیست اما بررسی دلایل نپرداختن بزرگان شیعه به این مسئله جای مطالعه دارد و باید گفت نسبت به اخلاق در طول سالیان گذشته بی‌مهری صورت گرفته است.
این استاد برجسته حوزه علمیه به تحول در فعالیت‌های اخلاقی به‌ویژه تالیف کتاب و انتقال مفاهیم اخلاقی به نسل‌های آینه اشاره کرد و افزود: هر چند منبع تمام علوم اسلامی، قرآن و کلمات پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) بوده اما در کیفیت عرضه آنها، تحولاتی در طول تاریخ به وجود آمده است.
مصباح‌یزدی گفت: در دورانی که شیخ صدوق معرف آن است احکام فقهی به صورت عین متن روایات نقل می‌شد اما پس از آن در عصر شیخ طوسی، فعالیت علمای شیعه با تاثیر از کارهای فقهی اهل تسنن دچار تغییراتی شد زیرا فقه شیعه در این زمان نیاز به تطبیق و اثبات برخی اسناد روایات داشت و علمای بزرگ این دوره تلاش زیادی در زمینه فقه اجتهادی انجام دادند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تفاوت عمده این دوران‌ها را متفاوت بودن کیفیت استفاده از روایات دانست و ابراز کرد: این شیوه تا زمان علامه حلی ادامه یافت و در زمان شیخ انصاری به اوج خود در دقت در استفاده از روایات رسید.
وی با بیان اینکه بزرگان شیعه نهایت تلاش خود را در راه شکوفایی فقه انجام داده‌اند افزود: نمونه این کوشش در مورد مسائل اخلاقی به چشم نمی‌خورد هر چند روایات اخلاقی در اسلام کمتر از روایات فقه و احکام نیست.
مصباح‌یزدی تصریح کرد: چنانچه تنها در مورد چند روایت اخلاقی پژوهش‌های اینچنینی صورت می‌گرفت ممکن بود چشمه‌هایی از علوم به روی بشر گشوده می‌شد اما می‌توان گفت به معنای واقعی کلمه در این میان قصور صورت گرفت است.
