آداب و رسوم مردم ایران

نگاهي به آداب و رسوم مردم هرمزگان در ايام مبارک رمضان

بندرعباس - رمضان مانند همه ماهها نيست بلکه ما فوق ماههاي ديگراست زيرا همانطورکه خداوند در قرآن فرموده رمضان ماه عبادت وخودسازي است وشب هاي قدر آن ازهرماه بالاتر است .
روزها، روزه داري ،شب ها شب زنده داري ، توبه و راز و نيازهاي عميق با خدا و خواندن دعا و قرآن،انگار اين آخرين ماه رمضان عمر ما باشد .
به گزارش ايرنا روزه داري دربين ساکنان اين استان از ماه شعبان شروع مي شود چرا که برخي معتقدند روزه هاي واجب دارند که نتوانسته اند درسالهاي گذشته بگيرند و يا روزه هاي مستحبي دارند تا ثواب ببرند .
روزهاي آخر ماه شعبان بويژه سه روز آخر و بخصوص روز آخر که به روزه يوم الشک معروف است بيشتر به آن بها داده مي شود چرا که عده اي نمي خواهند روزه 30روز ماه رمضان کم داشته باشند .
وقتي به انتهاي ماه شعبان مي رسيد عده اي از قديم الايام عادت دارند که غروب آن روز دربالاي پشت بام و جاهاي بلند و برخي هم با دستگاههاي مدرن به انتظار ديدن ماه رمضان مي نشينند تا ماه نو را خود ببيند ومطمئن شوند .
البته در بيشترسالها در اين روزها ماه بدرستي با چشم عادي ديده نمي شود و بنا به اعلام ستاد استهلال رمضان همزمان با سراسر کشور رسميت پيدا مي کند .
با قطعي شدن ماه رمضان استان هرمزگان حال و هواي رمضان به خود مي گيرد تقريبا خوردن و آشاميدن در ملاعام برچيده مي شود و تا غروب هر روز به حرمت اين ماه عزيز کسي به خود اجازه نمي دهد در بين مردم روزه خواري کند .
کساني که توانايي گرفتن روزه در اين ماه دارند چهره هاي معنوي و بندگي خدا از دور مشخص است و روزه را با جان و جسم خود لمس مي کنند .
مردم اين استان در اين ماه اعتقاد به برکت نعمت هاي خدا دارند و در بين آنها به ماه برکت معروف است لذا هر نوع درآمد و افزايش رزق و روزي را مبدا و منشا آن دراين ماه مي دانند .
دراين ماه آيين هاي زيادي از خواندن قرآن و دعاهاي مستحبي ، نمازهاي قضا و نماز و دعا براي پدر ومادر و درگذشتگان از سوي مردم خوانده مي شود .
ربناي هرمزگان که ازسحرگاهان آغاز مي شود تنها با خوردن افطاري به پايان نمي رسد و تا پاسي از شب ادامه دارد .
درماه رمضان مساجد هرمزگان بويژه در شهر بندرعباس بيش از ماههاي گذشته شلوغ تراست و نماز گزاران پس ازاقامه نماز و مختصري افطاري معروف به لب گشودن افطار به خواندن يک جزء قران مي کنند .
اين رويه به مدت سي شب ادامه دارد و شب هاي قدر دعاهاي مستحبي از قبيل جوشن کبير و نمازهاي مستحبي ،آيين هاي قرآن بر سرگذاشتن تا پاسي از شب ادامه دارد .
شب هاي قدر که معروف به شب هاي ضربت خوردن و شهادت حضرت علي (ع) هم است شب هاي قتل هم مي گويند که علاوه برآين هاي ياد شده آيين هاي سوگواري شهادت مولاي متقيان هم برگزار مي شود .
خواندن 100رکعت نماز مستحبي و دعاي معروف جوشن کبير يا 100بند دربين ساکنان اين خطه همچنان در شب هاي قدراز اهميت وجايگاه خاصي برخوردار است .
دعاي 100بند که همراه با هربار جمله الخوص خللسنا من النار يا رب به پايان مي رسد به نخي که همراه دارند يک گره مي زنند و پس از پايان دعا در جاي مناسب نگه مي دارندوبه دعاي 100بند معروف است واعتقاد دارند که کسي که همراه داشته باشد و يا در خانه نگه داري کند با مشکل مواجه نمي شود .
از شب بيست ويکم رمضان آيين هاي ختم قرآن و فاتحه اموات نيز به مدت 9 شب در اين استان به جريان مي افتد و دراين شب ها برخي از مردم به ياد درگذشتگان خود بويژه درپدر ومادر،خواهر و برادر مراسم ياد بودي برگزار مي کنند .
اين برنامه ازاين قرار است که يک تا چند قاري معروف به ملا عصر به منزل خود دعوت مي کنند و هريک يک جز قرآن را به نيت ثواب به روح اموات دعوت کننده تلاوت مي کنند .
اين رسم يک سابقه ديرينه در نزد هرمزگانيها دارد که هنوز برخي از آن ياد مي کنند و معتقد ند که اموات آنها در ماه رمضان چشم انتظار هستند و اين رسم در سال دوبار انجام مي شود .
مي گويند سرمنشا و خاستگاه اين رسم قرآني و نوعي گراميداشت ياد وخاطره اموات ودرگذشتگان است و روح آنها با اين کار شاد مي شود .
اين مناسبت نوعي احترام به اموات و به ياد آنها بوده و معتقد روح آنها دراين مجلس حاضر وانتظار دارد که به ياد آنها باشند و درشرايط عادي برخي از مردم درشب هاي دوشنبه وجمعه نيز پس از خوردن مقدار غذا يا ميوه با خواندن يک با سوره حمد و سه بار سوره اخلاص ازمردگان خود ياد مي کنند .
اين رسم موجب مي شود که اعضاي يک فاميل که برخي به بيش از 100نفر مي رسد در يک شب در منزل يکي ازآنها اقوام جمع شوند ويک نوع ديدوبازديد و احوالپرسي از هم ديگر هم تلقي مي شود .
تدارک افطاري معمولا برعهده يک تا چند خانواده در يک محل است که از لحاظ مالي فشاري به ديگر اعضاي خانواده بوجود نيايد .
از موضوع فاتحه اموات که بگذريم به خوراکي ها و شيريني ها دراين ماه در هرمزگان بپردازيم که رنگين ترين بخش غذا را سفره افطار را تشکيل مي دهد .
بيشتر مردم عادت دارند بطور معمول افطاري خود را با آب جوش يا چاي کمررنگ و خرما و رطب بازکنند که دراين فصل خرماي تازه اعم از خزيزي ، مرداسنگ ، زرد و هليلي در بازار موجود است .
به هنگام افطار خوراکي هاي ديگر مثل فرني ، شيريني و نان هاي محلي و همچنين رنگينه در سر سفره خودنمايي مي کند که بيشتر مردم افطار خود را با اين خوراکي ها اول باز مي کنند و سپس نماز مغرب وعشا مي خوانند و پس از يکي دوساعت شام صرف مي کنند .
روزهاي پاياني رمضان هم حال وهواي ديگري دارد که معروف به اين است که صدحيف که ماه رمضان رفت و صد شکر که عيد رمضان آمد .
مردم در روزهاي پاياني رمضان به اسقبال عيد مي روند و پس ازاقامه نماز عيد فطر برخي به زيارت اهل قبور مي روند وبه ياد درگذشتگان خود قران و فاتحه مي خوانند و برخي هم به ديدار بزرگترهاي خود مي روند .
يکي از سنت هاي حسنه مردم در روز عيد فطر ،پرداخت فطريه و در اصطلاح محلي (سر روزه ) است که پيش از اقامه نماز عيد فطر آماده مي کنند که برخي در همان ميعادگاه نماز تحويل ميدهند وبرخي هم که افراد فقير ونيازمندي مي شناسند به خانه آنها مي فرستند .
دراين روز بيشتر خانواده ها ديدار جمعي با تمام اعضاي خانواده دارند که اکثر آنها در يک مهماني بزرگ شرکت مي کنند و پس از نهار ظهرعيد رمضان به ديدار بقيه فاميل ودوستان خود مي روند و اين گونه ربناي ماه مبارک رمضان در هرمزگان شکل مي گيرد .