دماوند؛ سرزمین اسطوره‌های ایران زمین

 

 دماوند از معدود مناطقی است که نام آن آمیخته با فرهنگ اساطیری مردم این مرز و بوم پیوسته در اذهان جاری شده و مظهر آزادی و دربند کردن ظالم و بیداد ظحاکی به دست کاوه آهنگر بوده است.

شهر دماوند یکی از کهن ترین شهرهای اسطوره ای و جزء نخستین شهرها در تاریخ روایی ایران است.که به باور ایرانیان باستان، کیومرث (نخستین انسان روی زمین) آن را بنا نهاده است.

شهرستان دماوند با جمعیتی حدود 100 هزار نفر از شمال با استان مازندران و از شرق با شهرستان فیروزکوه، از جنوب با استان سمنان و از غرب با شهرستانهای شمیرانات و تهران همجوار است و از دو بخش مرکزی و رودهن تشکیل شده است.

این شهرستان به دلیل قرار گرفتن در میان مازندران و فلات مرکزی و اهمیت آن از نظر سوق الجیشی در طول تاریخ همواره دروازه مازندران به سرزمین ری محسوب می شده است.

وجود آثاری چون ساغری با سر بز کوهی و سکه های پارتی قرن دوم هجری نشان می‌دهد که دماوند قلمرو حکومتی پارت‌ها بوده است. همین قدمت تاریخی شهر دماوند سبب شد تا شهر دماوند و اطراف آن در زمره نخستین میراث تاریخی و فهرست آثار ملی ایران به ثبت برسد.

* بام ایران
مهمترین ویژگی و شهرت شهر دماوند قرار گرفتن مرتفع ترین قله ایران کوه دماوند با ارتفاع متر در این منطقه است که صعود به آن آرزو و علاقه هر کوه نوردی است. در واقع تمامی نقاط شهری و روستایی دماوند در میان کوهها و دره ها و تپه ماهورها قرار گرفته است.
علاوه بر طبیعت بی‌نظیر رشته کوههای اطراف دماوند، این منطقه از تنوع بی نظیر گونه های مختلف گیاهان دارویی برخوردار هستند.

* مسجد جامع دماوند
در مرکز بافت قدیم شهر دماوند در محله قاضی، مسجد جامع دماوند یکی از قدیمی ترین مساجد تاریخی استان تهران و نخستین مساجد ساخته شده در قرن 5 هجری واقع شده است.در هنگام ورود به مسجد دو سنگ نوشته یکی فرمان شاه عباس صفوی و دیگری تاریخ طاعون ثبت شده است. این مسجد در سال 1314 به فهرست آثار ملی ایران پیوسته است.

*برج یادمان شیخ شبلی
بنای هشت ضلعی شبلی که در ارتفاعات اطراف و مشرف به شهر دماوند قرار گرفته است،یادگاری از قرون 4 و 5 هجری است. این برج آرامگاهی ساده و هشت ضلعی با تزئینات و آجر کاری و نمای سلجوقی و ملقب به "ابوبکر دولف بن ججدر شبلی" است. وی در برهه‌ای از زمان که دقیقاً مشخص نمی‌باشد از طرف حاکم طبرستان به امارت دماوند منسوب شده بود.

* محوطه تاریخی ولیران
این محوطه تاریخی متعلق به دوره اشکانی و ساسانی است، که در کاوشهای باستان شناسی 1385 بقایای قلعه ای متعلق به دوره ساسانی و گورستانی متعلق به دوره اشکانی در آن کشف شد. به گواه یافته های تاریخی، بسیاری از ظروف سفالی و فلزی یافت شده در این منطقه در نوع خود بی‌نظیر هستند.

*چشمه اعلاء
کمتر کسی است که در سفر به دماوند از چشمه اعلاء این منطقه دیدن نکند و طعم آب گوارای این چشمه را فراموش کند.در دامنه ارتفاعات شمال غربی شهر دماوند در میان یکی از دره هایی که آبریز آن از غرب به شرق امتداد دارد چشمه ای قرار دارد که سرمنشاء حیات این منطقه محسوب می شود.آب معدنی و گوارای این چشمه شهرت بسیار دارد، ضمن اینکه به منطقه اطراف صفا و سرسبزی خاصی بخشیده است.
شهر دماوند آثار ارزشمند تاریخی و فرهنگی متعددی دارد، که تاکنون 77 اثر تاریخی درشهرستان دماوند در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که مهمترین نمونه های این آثار می توان به مجموعه تاریخی- مذهبی محله درویش، بازار نواب، خانه تاریخی چیتگری و صدیق زاده، پل های تاریخی دماوند، قلعه باستانی خسروان، دریاچه تار، قلعه و حمام تاریخی روستای خرم دره و امامزاده عبدالله و دهها نمونه دیگر اشاره کرد.

علاوه بر خصلت های اساطیری، این شهر به آب و هوای پاک و باغ های سرسبز و درختان پرمیوه و درهم تنیده شهره است.

همچنین وجود ییلاقهای زیبا،دره های سرسبز،کوههای سربه فلک کشیده ،دشتهای غرق گل و نهرهای روان و زلال همه و همه سبب شده تا دماوند که در گوشه ای دنج قرار گرفته به سرزمینی رویایی برای گردشگران تبدیل شود.
بهار و تعطیلات نوروز که طبیعت شهر دماوند را تازه و پر طراوت می کند،فرصت خوبی برای گردشگران و مسافران برای لذت بردن از محیط این منطقه و کسب آرامش است.