زندگی نامه علما

ابو على اسكافى

 

 

(336-258 ه.ق)

ولادت

ابو على، محمد بن همام بن سهيل اسكافى، از چهره‏هاى درخشان و از بزرگان شيعه و از اصحاب سفراى ‏امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشريف مى‏باشد‎.‎

اسكافى در سال 258 هجرى در اسكاف به دنيا آمد. اسكاف نام محلى است ميان بصره و كوفه. كوفه و ‏اطراف آن به عنوان سرزمين علاقه‏مندان به اهل بيت رسول خدا صلى الله عليهم اجمعين شناخته مى‏شد‎.‎

محمد در خانواده‏اى تازه مسلمان كه اسلام را از شيعيان و علاقه‏مندان به عترت پيامبر صلى‏الله‏عليهم ‏پذيرفته بودند، چشم گشود‎.‎

او از كودكى با عشق به خاندان رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏وآله‏وسلم بزرگ شد و همان گونه كه خود بيان ‏مى‏كند: »قبل از آنكه من به دنيا بيايم پدرم نامه‏اى براى امام حسن عسكرى عليه‏السلام نوشت و از آن ‏حضرت خواست تا دعا بفرمايد كه خداوند فرزند صالحى را به ايشان عطا فرمايد. امام در ذيل نامه نوشتند: ‏قد فعل الله ذلك يعنى خداوند خواسته تو را برآورده فرمود.« و بدين سان اسكافى پا به‏جهان خاكى گذاشت‎.‎

‎  ‎سفر به بغداد

شهر بغداد در آن زمان مركز علم و دانش بود و بسيارى از علما و دانشمندان جهان براى فراگيرى علوم به ‏آن شهر مى‏رفتند‎.‎

محمد بن همام نيز عزم آن شهر كرد تا هم از علماى بزرگ آن زمان كه در بغداد بسر مى‏بردند استفاده نمايد ‏و هم بهتر بتواند با نايب خاص امام زمان عجل الله تعالى فرجه ارتباط برقرار كند و دستورات آن حضرت ‏را اجرا نمايد‎.‎

‎  ‎شخصيت

محمد بن همام يكى از شخصيت‏هاى بزرگ شيعه در آن دوران به شمار مى‏آمد و يكى از ياران نزديك نواب ‏خاص امام زمان بود. او گاهى نزد آنان مى‏رفت و آنان نيز سخنان امام زمان يا روايات ديگر ائمه را بر او ‏املا مى‏فرمودند. برخى از دستورات و توقيعات امام زمان از طريق اسكافى به دست ما رسيده است‎.‎

صاحب جامع الرواة مى‏گويد: »قبل از وفات محمد بن عثمان، برخى از بزرگان و چهره‏هاى سرشناس شيعه ‏مانند ابو على اسكافى نزد محمد بن عثمان عمرى رفتند تا جانشين خود را معرفى نمايد و او نيز حسين بن ‏روح را از طرف امام زمان به آنان معرفى نمود‎.«‎

‎  ‎كلمات بزرگان

شيخ طوسى درباره او مى‏گويد: »ابو على محمد بن همام اسكافى شخصيتى جليل القدر و مورد اطمينان است ‏و روايات فراوانى را روايت كرده‏است‎.«‎

نجاشى نيز چنين مى‏گويد: »محمد بن همام اسكافى شيخ اصحاب ما و از بزرگان قدماى شيعه مى‏باشد. او ‏داراى مقام و منزلتى بزرگ است و احاديث فراوانى را روايت كرده است‎.«‎

‎  ‎اساتيد

اسكافى علاوه بر محضر نواب خاص امام زمان مانند عثمان بن سعيد و محمد بن عثمان و حسين بن روح ‏از شخصيت‏هاى فراوان ديگرى نيز روايت نقل مى‏كند كه از آن جمله‏اند: پدرش همام بن سهيل، ابراهيم بن ‏هاشم، جعفر بن محمد حِميَرى، عبد الله بن جعفر حميرى، محمد بن عبد الله حميرى، على بن محمد بن رياح، ‏على بن محمد رازى و شخصيت‏هاى بزرگ ديگر‎.‎

‎  ‎شاگردان

شخصيت‏هاى فراوانى نيز از او روايت نقل مى‏كنند مانند: احمد بن محمد برقى، جعفر بن محمد بن قولويه، ‏على بن ابراهيم، هارون بن موسى تلعكبرى، ابراهيم بن محمد بن معروف، احمد بن ابراهيم و‎...‎

‎  ‎تأليفات

‏1‏‎ - ‎كتاب التمحيص كه جزء مصادر بحار الأنوار است و در اين برنامه موجود مى‏باشد‎.‎

‏2‏‎ - ‎الأنوار في تاريخ الأئمة عليهم‏السلام‎.‎

‎- ‎همچنين روايات فراوانى از او در كتاب‏هاى معتبر روايى نقل شده است‎.‎

‎  ‎وفات

اين عالم بزرگوار شيعه پس از يك عمر با بركت، در سنين نزديك به 80 سالگى و در سال 336 هجرى به ‏سوى معشوق خويش پر كشيد و به سراى باقى شتافت