پاسخ به:زندگی نامه علما
جمعه 1 مهر 1390 11:29 AM
آيت الله حاج شيخ حسن ممدوحى « دام ظله » |
 |
حضرت آيت الله حسن ممدوحى آيت‌الله ممدوحى در سال 1318 هجرى شمسى در كرمانشاه در خانواده‌اى متدين و دانش دوست چشم به جهان گشود. پدرش به پيشه تجارت اشتغال داشت و خود، تا شرح لعمه را خوانده و بر آن مسلّط بود. خانه ايشان در كرمانشاه محل رفت و آمد روحانيان و علماء شهر بود.
آيت‌الله ممدوحى در هفت سالگى به دبستان رفت و پس از اتمام تحصيلات كلاسيك به تحصيل علوم دينى روى آورد، امّا اين مسأله ابتدا با مخالفت خانواده‌اش رو به رو بود. از اين رو، وى چهل زيارت عاشورا در حالت ايستاده نذر كرد. عازم شدن او به قم در زمانى بود كه بخشى از دروسِ دوره مقدمات را به پايان برده بود. در قم به تكميل دروس دوره مقدمات پرداخت و سپس به درس شرح لمعتين رفت. حجرة او در قم در مدرسه علميه حجتيه قرار داشت و شرط ورود به آن، امتحان دادن شرح لمعه بود؛ امّا سفارش ويژه آيت‌الله العظمى سيد احمد زنجاني(ره) باعث شد كه وى را بدون امتحان به آن مدرسه بپذيرند.
با پايان يافتن دوره سطح، به درس خارج استادان برجستة دوره خود رفت و در كنار آن از تحصيل علوم عقل و حكمت نيز باز نماند و از شاگردان دروس عمومى و خصوصى علامه طباطبايي(ره) به شمار مي‌آمد و مدت زيادى از وقت خود را به مباحثه، دقت و ملازمه با استادان خود مي‌پرداخت كه باعث شد خاطرات بسيارى از آن بزرگواران در سينه داشته باشد. همچنين در دروس اخلاق آن روزگار شركت ويژه داشت و از اين رهگذر، به تهذيب نفس و كسب ملكات فاضله مي‌پرداخت. او در اين سالها، از تدريس آنچه آموخته بود، دريغ نكرد برخى از كتب را بارها تدريس فرمود.
آيت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصيل خود، محضر عالمان بسيارى را درك كرد. او كه شرح لمعه را نزد آيت‌الله ستوده خوانده بود، براى خواندن كتاب مكاسب به درس آيت‌الله مشكيني(ره) رفت و رسائل را نزد آيت الله نورى همدانى و مرحوم آيت‌الله آذرى قمى و كفايه را خدمت آيت الله سلطانى فرا گرفت. با اتمام دوره سطح و ورود به درس خارج، در درس فقه مرحوم محقق داماد شركت كرد و مدت چهارده سال به درس آيت‌الله العظمى گلپايگاني(ره) رفت و تا دو سال پيش از رحلت آن مرجع بزرگ، در درس او حاضر مي‌شد. در اين سالها، براى تحصيل اصول فقه نيز به درس خارج مرحوم ميرزا هاشم آملى رفت و سالها از محضر او كسب فيض كرد.
آيت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصيل خود، علوم عقلى و حكمت را نيز به خوبى فرا گرفت و مدتها در درس اسفار علامه عظيم الشأن سيد محمد حسين طباطبايي(ره) حاضر مي‌شد. علاوه بر آن در جلسات خصوصى علامه كه در شبهاى پنج‌شنبه و جمعه تشكيل مي‌شد، شركت داشت و نيز از شيوة اخلاقى و برنامه‌هاى سير و سلوك او بهره‌هاى فراوان مي‌برد. با رحلت علامه طباطبايى، در درس اسفار و فصوص الحكم آيت‌الله جوادى آملى شركت نمود و بعدها به درس آيت‌الله حسن‌زادة آملى نيز مي‌رفت و از محضر اين دو عالم بزرگوار نيز به بهترين وجه استفاده مي‌نمود.
آيت‌الله ممدوحى در سالهاى تحصيل خود با طلاب و فضلاى مباحثه، مرافقت و دوستى داشت كه از جمله آنان به آيت‌الله سيد محسن خرازى، آيت‌الله رضا استادى و آقاى شيخ قدرت اللّه نجفى اشاره كرد. وى بسيارى از دروس آموخته را با اين بزرگواران مباحثه مي‌نمود.
آيت‌الله ممدوحى با نخستين بارقه‌هاى مبارزه با رژيم طاغوت، به صف مبارزان پيوست و در طول ساليان حكومت خاندان پهلوى از هيچ تلاشى در راه مبارزه با آن حكومت خائن فروگذار نكرد كه بر اثر آن، بارها مورد تعقيب و تهديد قرار گرفت.
او همكارى خود با جامعه مدرسين حوزه علميه قم را از همان سالها آغاز كرد و در امور گوناگون به برنامه‌ريزى براى مبارزه منسجم مي‌پرداخت. او در اماكن و شهرهاى گوناگون سخنرانيهاى تندى عليه رژيم شاه انجام مي‌داد كه گاه به دستگيرى و بازداشت او مي‌انجاميد.
علاوه بر آن، آيت‌الله ممدوحى با شناخت هجمه‌هاى فرهنگى و ضرورت تلاش فرهنگى براى خنثى كردن شبهه‌هاى ماركسيسم و كمونيسم به تلاش براى آشنايى جوانان با مبانى اسلام و نقد ديدگاههاى مكاتب التقاطى مي‌پرداخت. وى پس از انقلاب نيز به حمايت خود از امام(ره) و رهبر معظم انقلاب ادامه داد و در مسائل گوناگون همواره مدافع انقلاب بود.
زندگى آيت‌الله ممدوحى سرشار از تلاشهاى علمى و فرهنگى است. اين عالم بزرگوار در سالهاى عمر خود بارها كتب درسى فقهى و اصولى تا سطح كفاية الاصول را تدريس كرده است واز اين رهگذر شاگردان بسيارى را تربيت نموده است؛ امّا با توجه به نياز حوزه‌هاى علميه به آشنايى با علوم عقلى و با توجه به ضرورتهاى موجود در جهان اسلام و با سفارش آيت‌الله جوادى آملى، به تدريس علوم عقلى روى آورده است و پس از بارها تدريس كتب بداية الحكمة و نهاية الحكمة علامه طباطبايى، شرح اشارات ابن سينا و شرح منظومه سبزوارى، هم اكنون به تدريس كتاب اسفار مي‌پردازد او چندى است به تدريس كتاب شريف توحيد صدوق با روش كارشناس و تحقيق در متن و انطباق با براهين فلسفى و كلامى اشتغال دارد.
آيت‌الله ممدوحى در طى اين سالها كتب فراوانى را تأليف و به عالم اسلام ارزانى داشته است كه از آن ميان مي‌توان به شرح صحيفه سجاديه، شرح نهج‌البلاغه، شرح رسالة الولاية علامه طباطبايى، رساله‌اى در علم امام، حقوق اساسى، انسان و جهان در شناخت مكتب اسلام، اجتهاد و تقليد، حكمت حكومت فقيه و شرح رسالة الوجود كاشف الغطاء اشاره كرد.
آيت الله ممدوحى پس از گذراندن 14 الى 15 سال درس خارج فقه و حدود 7 سال خارج اصول، روى به تدريس متون عاليه از رسائل، کفايه و غيره آورده و چندين دوره اين کتب علمى را تدريس كرده است.
وى افزون بر تعليق و حاشيه نويسى بر آن کتاب‌ها همزمان به تحصيل علوم عقلى (کلام، فلسفه و عرفان نظري) پرداخته و دوره هاى فلسفه مشّا و متعاليه را با مطالعه کتب مرسوم به پايان رسانده است و سپس با تدريس جملگى آن‌ها شاگردان توان مندى را به عرصه مسائل عقلى عرضه داشته است که خود موجب گسترش فن عقلائى علوم حوزوى در نسل آتى حوزه علميه خواهد بود.
اين استاد عالى حوزه علميه از تأليف و تصنيف نيز غافل نبوده و بيش از سى اثر علمى را به رشته تاليف و تحرير آورده که تعداد اندكى از آن‌ها به چاپ رسيده است.
عناوين برخى از کتاب‌هاى منتشر شده از وى عبارت است از:
1- شرح صحيفه سجاديه (3 جلد)
2- حكمت حكومت فقيه
3- رسالة الاجتهاد و التقليد و المبدء والمعاد
4- اصطلاح نامه فلسفى اسلامى (2 جلد)
5- راز نماز (شرح سرّ الصلوة ابن سينا)
6- رساله درآمدى بر كتاب الولاية
7- نام آورى اجتهاد آفرين ، شيخ اعظم انصارى
8- رساله ثابت ومتغير در احكام فقه اسلامى (احكام اوليه و ثانويه)
9- رساله اى در علم امام
10- 480 سؤال از كتاب نهاية الحكمة
11- شرح حاشيه مرحوم جلوه و نقد بر حركت در جوهر
12- شرح نهج البلاغه (4 جلد)
13- حاشيه بر فصول الحكم
14- حاشيه بر اسفار اربعه
15- حاشيه بر دو جلد كفايه
16- ترجمه رسالة الوجود كاشف الغطاء
17- اصول عقايد اسلامى
18- رساله اى در تعليم و تربيت
19- اصطلاحات فلسفى
20- رساله اى در تقيه و اقسام آن
21- رساله اى در شرائط استطاعت در حج و شرائط نيابت حج
22- پاسخ به 135 سؤال در باب معارف الهى و ولايت فقيه
23- شرح مصباح الهدايه امام خمينى
24- رساله اى در مبانى تعليم و تربيت و انسان شناسى از نظر قرآن
25- شرح دعاهاى ايام رجب
26- تصوير نظام هستى در قرآن كريم
27- حوزه و انقلاب اسلامى ايران
28- تاريخ فلسفه در حوزه علميه قم
29- اهتمام به معنويت و اخلاق مردم در حكومت امام على (ع)
30- زمان در تفسير الميزان
31- تلخيص روش رئاليسم علامه طباطبايى
32- نقد (حكومت از مقوله وكالت)
هم اکنون آيت الله حسن ممدوحى از اعضاى جامعه مدرسين حوزه علميه قم و از سال 1345 تاکنون به تدريس و تربيت شاگردان مكتب
