پاسخ به:زندگی نامه علما
جمعه 1 مهر 1390 11:18 AM
آيت الله حاج سيد محمود هاشمى شاهرودى « دام ظله »www.islamicfeqh.com |
 |
در دوم ماه ذى العقده سال 1367 ق مصادف با 1327 ش در نجف اشرف در خانواده اى از سلاله سادات حسينى ديده به جهان گشود. پدر ايشان مرحوم آيت اللّه سيد على حسينى شاهرودى از مشايخ بزرگ حوزه علميه نجف بودمادر ايشان دختر مرحوم آيت اللّه العظمى حاج سيد على مددى موسوى قائينى از علما بزرگ خراسان بوده است كه سالهاى متمادى در شهر مقدس مشهد، به تدريس وتربيت طلاب حوزه علميه و اقامه جماعت درحرم مطهر رضوى ثامن الائمه (ع) مى پرداختند.
مرحوم والد آيه اللّه هاشمى از وارستگان حوزه علميه نجف و اولين كسى است كه تقريرات بحثهاى فقهى - اصولى آيه اللّه خوئى را به رشته تحرير در آورد.
وى تحصيلات ابتدايى را در مدرسه علوى كه مخصوص ايرانيان مقيم نجف اشرف بود، به پايان برده ودر همان سن نوجوانى تحصيلات حوزوى را آغاز نمود.
از آنجا که سيد محمود از نبوغ علمى واستعدادى سرشار در فراگيرى علوم حوزوى برخوردار بود در اندك زمان ممكن پس از پايان تحصيلات ابتدايى در مدرسه علويه نجف و اتمام دروس مقدمات وسطح به حوزه درس خارج فقه و اصول فقهاء ومراجع نامدار آن زمان از جمله ؛ حضرات آيات عضام شهيد سيد محمد باقر صدر ، امام خمينى (قدس سره) و سيد ابولقاسم خويى( ره) پيوست .
آيت‌الله هاشمى شاهرودى تاكنون فعاليتهاى بسيارى را در زمينه‌هاى علمى و فرهنگى به انجام رسانده است. در يكى از ديدارهاى اعضاى مجلس اعلاى عراق، امام خمينى(ره) با توجه به شناخت خود از ايشان مى‌خواهد كه تدريس در حوزه علميه قم را بر هر كارى ترجيح دهد و به تربيت طلاب مستعد در زمينه‌هاى علمى و اخلاقى بپردازد. معظم له نيز با ورود به ايران ـ در فروردين 1358 ـ به تدريس درس خارج فقه و اصول مى‌پردازند كه اين تدريس تا هم اكنون نيز ادامه دارد و طلاب بسيارى از محضر ايشان بهره‌مند شده‌اند. ويژگى درس ايشان دقت فراوان، تسلط بر مباحث و نوآورى در برخى زمينه‌هاست.
آيت‌الله هاشمى شاهرودى رياست دو كنگره مهم نقش زمان و مكان در انديشه امام خمينى(ره) و نخستين كنگره دايرة المعارف فقه اسلامى را بر عهده داشت كه هر دو كنگره با استقبال بزرگان و فضلاى حوزه و دانشگاه و انديشمندان خارجى و داخلى مواجه شد.
از خدمات ديگر وى، رياست مؤسسه دايرة‌المعارف فقه اسلامى با حكم مقام معظم رهبرى است. که در حكم خود، خطاب به ايشان مى‌فرمايند:
جناب عالى را كه چهرة درخشانى در علم و عمل بوده و بحمدالله از مقام والايى در فقه و علوم مرتبط با آن برخورداريد، براى انجام اين اقدام بزرگ، شايسته دانسته و مسؤوليت ايجاد و ادارة مؤسسه‌اى براى تهيه اين دايرة المعارف را به جناب عالى محول مى‌كنم.
در كنار تدوين كتاب، انتشار دو فصلنامه (فقه اهل بيت(ع) فارسى و عربى و فصلنامه (المنهاج) كه در شعبه لبنان موسسه تدوين ومنتشر مى شود، كار ديگر فرهنگى است كه در اين موسسه و با نظارت ايشان صورت مى گيرد.
برخى كتاب هاى فقهى- اصولى كه در بحثهاى خارج ايشان تدريس مى شود عبارتند:
- حقوق جزا در اسلام (فقه حدود وتعزيرات).
- كتاب الخمس (كه در دو جلد تاليف و چاپ شده است).
- اجاره، بيع، قضا، مضاربه، شركت، مساقاه، مزارعه، صوم و...
آيت‌الله هاشمى شاهرودى در سالهاى تحصيل و تدريس، فعاليتهاى سياسى بسيارى را پديد آورده است. در پى يورش مزدوران رژيم صدام به علما و انديشمندان در سال 1974 ميلادى، آيت‌الله هاشمى شاهرودى به زندان افتاد و شكنجه‌هاى فراوان بدنى و روحى را به جان خريد. او در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى ايران به رهبرى امام(ره)، بويژه در نجف، و در گراميداشت اين پيروزى، تحت پيگرد رژيم بعث قرار گرفت و به سفارش شهيد صدر(ره) به وطن خود بازگشت تا وكالت عام شهيد صدر و نمايندگى او را نزد امام خمينى (ره) بر عهده گيرد.
او با ورود به ايران به خدمت امام خمينى(ره) مشرف شد و با موافقت ايشان، رابط امام(ره) و شهيد صدر شد و پيامهاى علماى نجف را به سمع امام(ره) مى‌رساند. او با دستور آيت‌الله خامنه‌اى كه در آن زمان با حكم امام(ره) مسؤوليت نهضتهاى اسلامى را بر عهده داشت، تشكيلاتِ جامعة روحانيت مبارز و مجلس اعلاى عراق را به راه انداخت و آن را مديريت و سازماندهى كرد.
او كه به دستور امام(ره) تدريس و بررسى مسائل فقهى، بويژه احياى فقه حكومتى استوار بر ادلة استنباط جواهرى را بر عهده داشت، در طول ساليان انقلاب از هيچ كوششى در جهت اعتلاى انقلاب، دريغ نورزيد.
آيت‌الله هاشمى شاهرودى سالها از اعضاى فقهاى شوراى نگهبان بود ودر اين نهاد مقدس به خدمت اشتغال داشت تا اينكه با حكم مقام معظم رهبرى به رياست قوه قضائيه منصوب شد. او در طول مسؤوليت خود در قوه قضائيه، تاكنون خدمات بسيارى را انجام داد كه توسعة قضايى، تسريع در رسيدگى به پرونده‌ها و ايجاد ارتباط مردمى از جمله آنهاست.
با همت وتلاش آيه اللّه هاشمى اين موسسه توانسته دهها اثر ارزشمند فقهى - كلامى را در راستاى اهداف وظايف خويش وبه منظور خدمت به فقه اهل بيت(ع) تدوين و منتشر نمايد.
حوزه كارى اين فصلنامه ها بررسى وتبيين جديدترين ديدگاههاى فقهى وبيان مسائل مستحدثه مى باشدكه در اين راستا موفقيتهاى چشم گيرى صورت گرفته است.
ايشان باحضور در محضر درس خارج فقه واصول حضرت آيه اللّه العظمى شهيد سيد محمد باقرصدر(ره)، حضرت آيه اللّه العظمى امام خمينى(ره)وحضرت آيه اللّه العظمى خوئى، سالها به كسب علم ودانش پرداخت.
از مهمترين ويژگيهاى ومزاياى برجسته ايشان بهره گيرى و الهام از انديشه هاى مبتكرانه اساتيد خود مانندامام خمينى و شهيد صدر است كه با اسلوبى جديد، و با نگاهى نو گرا به مباحث پرداخته وبا توجه به نيازها ى روز حكومت اسلامى مبانى فقهى اهل بيت را عرضه مى دارند. از آنجا كه ايشان از جمله شاگردان برجسته واز نخبگان درس خارج حضرت امام، وشهيد صدر، بودند همواره مورد توجه ويژه اساتيد خود قرارداشتند.
امام خمينى (ره) به دفتر و مسئولين وقت شهريه نجف اشرف دستور فرموده بودند، نسبت به تامين امور معيشتى ونيازهاى مالى ايشان عنايت ويژه اى صورت گيرد. شهيد صدر(ره) نيز با آنكه به كسى اجازه اجتهاد نمى داد و دراين خصوص فوق العاده احتياط مى كردند، به آيه اللّه هاشمى اجازه اجتهاد داده ودر خصوص وى تعابيرى بسيار بلندى فرموده اند.
در حاليكه ايه الله هاشمى در سن جوانى بوده و هنوز سى سال از عمر شريف خود را سپرى نكرده بودند اين چنين از جانب استاد خود امام خمينى (ره) توصيف مى شوند:
امروز ايشان از مجتهدينى است كه اسلام ومسلمين به او چشم دوخته واميدبسته اند... از خداوند بزرگ مسئلت دارم، ايشان را كه ذخيره اى براى شريعت واسلام است، در پناه خود محفوظ نگهدارد) پيش از پيروزى انقلاب اسلامى ودر اوج مبارزات مردم ايران به رهبرى امام امت بر عليه رژيم ستم شاهى، رژيم بعث عراق در اقدامى مشابه در سال 1974م به حوزه علميه نجف يورش برده جمعى از علما بويژه علماى ايرانى وشاگردان شهيد صدر را دستگير وبه زندان انداخت.
آيه اللّه هاشمى شاهرودى از جمله كسانى بود كه در پى اين يورش دستگير وروانه زندان شد. پس از مدتى در حاليكه مورد انواع شكنجه هاى بدنى وروحى قرار داشت باوساطت مراجع وعلماى وقت آزاد گرديد.
بار ديگر، در پى تظاهرات مردم عراق پس از پيروزى انقلاب اسلامى به رهبرى امام خمينى ، وشورش مردم نجف اشرف، رژيم بعث ايشان را تحت پيگرد قرار داده كه اين بار بدليل بازگشت وى به وطن اسلامى ايران رژيم عراق موفق به دستگيرى ايشان نگرديد.
آيه اللّه هاشمى پس از ورود به ايران خدمت حضرت امام شرفياب وبا موافقت ايشان ارتباط ميان نيروهاى خارج از كشور بويژه شهيد صدر وحوزه علميه نجف اشرف با امام خمينى را به عهده گرفت. وى در اين راستا تلاش بى وقفه اى را آغاز وبا بسيح نيروهاى متعهد ومومن به انقلاب از هيچ كوششى دريغ نكرده و در اندك زمانى توانست با دستور حضرت آيه اللّه خامنه اى - كه در آن زمان از سوى امام مسووليت نهضتهاى اسلامى را به عهده داشت- تشكيلات جامعه روحانيت مبارز ومجلس اعلا اسلامى عراق را سازماندهى ومديريت نمايد. در يكى از ملاقتهاى اعضاى مجلس اعلا باحضرت امام باتوجه به شناختى كه امام از آيه ا... هاشمى داشتند به وى خطاب نموده و از ايشان مى خواهند تدريس در حوزه علميه قم را بر هر چيزى ترجيح داده و بررسى مسائل فقهى خصوصا در رابطه با احياى فقه حكومتى استوار بر ادله واستنباط صحيح جواهرى رامشغول شوند.
- رئيس قوه قضائيه
- عضو سابق فقهاى شوراى نگهبان
- عضو سابق مجلس خبرگان رهبرى
- عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام
- عضو شورايعالى مديريت حوزه علميه قم
- نائب رئيس جامعه مدرسين حوزه علميه قم
- عضو مجمع جهانى اهل بيت(ع)
- رئيس دايره المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بيت(ع)
از آيت‌الله هاشمى شاهرودى تأليفات فراوانى با عناوينى چون:
1- بحوث فى علم الاصول7 جلد
2 - كتاب الخمس2 جلد
3 - قاعده فراغ و تجاوز1 جلد
4- حكومت اسلامى1 جلد
5- جهان بينى اسلامى 1 جلد
6- تفسير موضوعى بخشى از نهج البلاغه 10 جلد
7- تفسير آيه (مودت ذى القربى)1 جلد
8- استقلال در استيفاء قصاص (مقاله علمى)
9- ذبح با دستگاههاى پيشرفته (مقاله علمى)
10- احكام فقهى كاهش ارزش پول (مقاله علمى)
11- كاوشى نو در اقسام ديه و چگونگى آن (مقاله علمى)
12- آنچه بزهكار افزون بر دين بايد بپردازد(مقاله علمى)
13- اختيار ولى امر در عفو كيفرها (مقاله علمى)
14- علم شخص قاضى (مقاله علمى)
15- پيش بها يا بيعانه (مقاله علمى)
16- محارب كيست و محاربه چيست(مقاله علمى)
17- حكم بى حس كردن اعضاء هنگام اجراىكيفرهاى جسمانى(مقاله علمى)
18- حكم پيوند عضو قطع شده در قصاص (مقاله علمى)
19- قصاص، حق انحلالى يا مجموعى؟(مقاله علمى)
20- علم قاضى(2)(مقاله علمى)
21- كتاب الاجاره جلد 1
22- كتاب الاجاره جلد 2
23 - قراءات فقهية معاصرة (2 جلد)
24- قراءات فقهيه معاصره(ج 2)
و همچنين مقالاتى نظير: فقهيه ـ بحوث فى الفقه ـ محاضرات فى الثورة الحسينية ـ الصوم، تربية و هداية ، ديات ششگانه، علم شخص قاضى، محارب مفسد فى الارض، پيش بها يا بيعانه در فصلنامة فقه اهل بيت(ع)
